ربات كشاورز: صنعتگران معتقدند كه زعفران نتوانسته بطور شایسته و بایسته در بازار ارزش افزوده احداث كند؛ در همین راستا محققان درصدد برآمدند تا به بازار این صنعت رنگ و لعاب دیگری بدهند.
خبرگزاری مهر- گروه دانش و فناوری، میترا سعیدی كیا: زعفران یا زَرپَران گیاهی است از تیره زنبقیان كه خواص زیادی از قبیل دارویی و رنگ غذایی دارد. ایران بزرگ ترین تولیدكننده زعفران در دنیا به حساب می آید. كشت آن در شهرستان های زاوه، تربت حیدریه، گناباد، تربت جام، تایباد، باخرز، نیشابور، بجستان، كاشمر، خلیل آباد، قائنات، فردوس، بشرویه، سرایان، بیرجند و اخیرا در استان های فارس، كرمان، لرستان، قزوین، استان اردبیل (الموت) و استان آذربایجان شرقی انجام میگردد كه این نشاندهنده بازار گسترده زعفران است.
كارشناسان معتقدند كه كشت صحیح زعفران بالقطع تأثیر بسزایی در كیفیت محصول نهایی دارد و انتخاب زمین، خاك، آب و هوا، زمان كشت، نوع و مقدار پیاز، ژرفای كاشت و روش كاشت از عواملی هستند كه می توانند در كاشت صحیح زعفران نقش اساسی داشته باشند كه این باز می تواند برپایه دانش باشد.
فرآوری و تولید محصولات متنوع و با ارزش افزوده فرآیندی است كه در آن گروه های مختلفی از قبیل بهره برداران، صاحبان صنایع، مراكز علمی و دانشگاهی، صادر كنندگان، واردكنندگان و دستگاه های نظارتی مشاركت دارند. بدون شك انجام فعالیت های سالم، پویا و متناسب با شرایط اجتماعی، اقتصادی در صنعت زعفران باز بدون احداث هماهنگی بین كلیه دست اندركاران و بكارگیری دانش و فناوری های روز میسر نخواهد بود.
بازار ۹۲ درصدی زعفران در دست ایران
دكتر محمدحسین عصاره، دبیر ستاد توسعه فناوری گیاهان دارویی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در زمینه زعفران می گوید: ایران ۹۲ درصد تولید جهانی را در زعفران به خود اختصاص داده كه ۳۸۰ میلیون دلار آن به صورت خام صادر میگردد. توجه به زعفران در نهادهای علمی و از طرف دیگر تولید زعفران ارگانیك برای صادرات می تواند سوژه خوبی برای محققان و پژوهشگران كشور باشد. همین طور بازار گسترده آن نیاز به مدیریت دارد كه تنها با تولید و فروش آن به صورت خام به اختتام نمی رسد و به قول كارشناسان باید دستخوش تحولاتی به واسطه محققان شود.
در همین راستا برخی شركت های دانش بنیان هستند كه توانسته اند در زمینه صادرات زعفران به كشورهای اروپایی و امریكایی فعالیتهایی داشته باشند. ندا تقوی مدیر یكی از این شركت ها به خبرنگار مهر اظهار داشت: در این شركت برای تولید زعفران ارگانیك به موفقیتهایی دست یافتیم و توانستیم زعفران های ارگانیك بدون كودهای شیمیایی تولید نماییم.
وی می گوید: زعفران هایی كه به تولید و صادرات رسانده ایم شناسنامه دار هستند و مطابق با استاندارد بین المللی اروپا و ایزوهای بین المللی امریكا و ژاپن تولید می شوند.
مسعود جمشیدیان، مدیر مركز رشد واحدهای فناور تربت حیدریه باز به خبرنگار مهر درباره اهمیت زعفران و ظرفیت بالای این طلای سرخ اظهار داشت: شركت های دانش بنیان و فناور مركز رشد فناوری تربت حیدریه از ظرفیت های بسیار بالایی در جهت برطرف نمودن نیازهای فناورانه دستگاه ها و ارگان ها برخوردار می باشند.
وی اشاره كرد: ورود نوآوری به صنعت زعفران شاید در كوتاه مدت جواب ندهد ولی می توان اثر خوب آنرا در طولانی مدت و با احداث ارزش افزوده مشاهده كرد.
جمشیدیان با تاكید بر احداث ارزش افزوده در صنعت زعفران اظهار داشت: زعفران ایرانی تابحال در پایین ترین سطح خود در چارچوب فله خام فروشی میگردد كه نیاز است برای پیشگیری از این روند تغییراتی با نواوری در پروسه فراوری و تولید محصول صورت بگیرد و با برند معتبر وارد بازارهای جهانی شویم.
اقدام استارت آپ ها در مزارع زعفران
مدیر مركز رشد واحدهای فناور تربت حیدریه با اشاره به اینكه هم اكنون ۲۴ استان درگیر تولید زعفران هستند، اضافه كرد: بازارپسندی و توجه به مدل توریستی زعفران در كشور منجر به ایجاد ارزش افزوده خواهد شد. ایران بزرگترین تولید كننده زعفران در دنیا است؛ از این رو با عنایت به ظرفیت استفاده از این صنعت در صدد برآمدیم تا رویداد استارت آپی در صنعت زعفران برگزار كنیم؛ برگزاری این رویداد می تواند صنعت زعفران را متحول كند.
حذف دلالان با یك اپلیكیشن ایرانی برای خرید زعفران با كیفیت
جمشیدیان اشاره كرد: یكی از بازارهای صنعت زعفران بازار عرضه گل و پیاز زعفران است كه این بازار خوبی است ولی در صورتیكه دلالان از پروسه خرید تا فروش حذف شوند. همین طور گل های زعفرانی كه به فروش می رسند معمولا در محیط نامناسبی قرار می گیرند كه این موجب میكروبی شدن گل زعفران خواهد شد. در همین راستا یكی از استارت آپ هایی كه در صنعت زعفران وارد شده در امتداد حذف واسطه ها و خرید گل های زعفران در شرایط بدون میكروب توانسته اپلیكیشینی را طراحی كند.
مدیر مركز رشد واحدهای فناور تربت حیدریه اضافه كرد: به واسطه این اپلیكیشن گل های زعفران در محل زمین كشاورزی به فروش می رسند و به محل دیگری وارد نمی شوند؛ به این صورت كه به واسطه این نرم افزار خریدار و فروشنده می توانند تعامل برقرار كنند تا در بستر آنلاین گل مزرعه به خریدار به فروش برسد. همین طور دلالی در پروسه فروش گل زعفران كه منجر به نوسانات بازار میگردد از بین می رود؛ همین طور گل زعفران در مزرعه بدون اینكه وارد مكانی شود و میكروب جذب نماید، به فروش می رسد.
به گفته وی، این اپلیكیشن طوری طراحی شده كه می تواند قیمت كارشناسی شده را برای زعفران تعیین كند؛ البته برای فروش پیاز زعفران هم می توان با این اپلیكیشن با فروشنده و خریدار در تعامل بود. تا كنون چنین نمونه ای برای خرید و فروش گل زعفران نداشته ایم و سرمایه گذاری روی این مساله می تواند تحول شگرفی در فروش گل زعفران احداث كند.
تولید زعفران های كشیده و بدون آسیب
جمشیدیان همین طور اشاره كرد: خاصیت ظاهری سوژه دیگری است كه در تولید زعفران مهم می باشد. این مهم می باشد كه زعفران به صورت قلمی و كشیده خشك شود؛ از این رو دستگاهی توسط یك تیم استارت آپی ساخته و طراحی شده كه به صورت حرفه ای كلاله های گل زعفران را به بهترین نحو خشك می كند.
وی اضافه كرد: هم اكنون زعفران به صورت تجربی و دستی خشك میگردد و در دسترس قرار می گیرد اما به واسطه این دستگاه می توان زعفرانی با كیفیت و به صورت قلم شده به بازار وارد كرد؛ به واسطه این دستگاه به بافت زعفران آسیبی وارد نمی گردد.
جمشیدیان تاكید داشت كه وارد كردن كمترین لطمه به زعفران در هنگام خشك كردن می تواند بیشترین سوددهی را داشته باشد چونكه قیمت آن افزایش می یابد و محصول نهایی از ظاهر خوبی باز برخوردار خواهد شد. تولید زعفران با خاصیت های ظاهری می تواند توجیه پذیر باشد و ارزش افزوده احداث كند.
زانو زدن زخم دیابتی در مقابل طلای سرخ
كاركرد گیاهانی همچون زعفران تنها به صنعت غذایی محدود نمی گردد بلكه می توان از آنها در صنعت دارویی باز بهره برد. از همین رو محققان كشور در صدد بر آمدند تا از گیاه زعفران برای درمان زخمهای دیابتی استفاده كنند.
علیرضا رامندی، دانشجوی بیوتكنولوژی دانشگاه تربت حیدریه و یكی از محققان پروژه تولید پماد، پانسمان و چسب درمان زخم های دیابتی به خبرنگار مهر اظهار نمود: زخم های دیابتی ها عفونی هستند و قابلیت ترمیم ندارند از همین رو در صدد برآمدیم تا با تحقیقاتمان، زعفران را فراوری و به واسطه آن سه محصول تولید نماییم. در پروسه تحقیقات برای تولید پانسمان، چسب زخم و پماد درمان زخم های دیابتی توانستیم اثبات نماییم كه ماده ای در زعفران می تواند در ترمیم زخم های دیابتی موثر باشند.
این پژوهشگر با اشاره به اینكه در این پروسه از فناوری نانو بهره بردیم، افزود: تولید نانوذرات نقره از بنیه زعفران، سبب ترمیم زخم های دیابتی می شود؛ طی آزمایشاتِ بررسی نانوذره و تاثیر آن در موش های مبتلا به دیابت به نتیجه رسیدیم كه این ماده می تواند زخم های دیابتی را ترمیم كند. پروسه درمانی اثر ماده تولیدی روی موش های ۲۱ روزه نشان داد كه ترمیم زخم دیابتی امكان پذیر است.
وی با اشاره به اینكه درصدد هستیم كه پژوهش خودرا در چارچوب مقاله استخراج نماییم، افزود: پانسمانی كه با فراوری زعفران تولید خواهد شد برای افراد مبتلا به زخم های دیابتی به كار می آید. ما یقین داریم كه این طرح ارزش تجاری سازی شدن را دارد.
سرمایه گذاری خارجی روی طرح های زعفرانی ایرانی
دكتر حامد كاوه، عضو هیئت علمی و رئیس پژوهشكده ملی زعفران دانشگاه تربت حیدریه باز در گفتگو با خبرنگار مهر درباب چالش های حوزه زعفران اظهار نمود: بیشتر صادركننده ها، صادركننده حرفه ای محصولات هستند و اگر بعنوان مثال امروز زعفران نداشته باشند، پسته، فرش و… صادر می كنند و برای آنها فرقی نمی كنند كه چه صادر كنند.
رئیس پژوهشكده ملی زعفران دانشگاه تربت حیدریه با اشاره به اینكه صادرات زعفران به واسطه این سرمایه گذاران گردش مالی خوبی دارد، اضافه كرد: سرمایه گذاران معتقدند كه وقتی از خود زعفران پول كافی بدست می آورند پس دلیلی ندارد كه روی طرحی فناورانه كه زمان بر است، وقت بگذاریم.
كاوه افزود: نقش حمایتی دولت از راه توسعه بنگاههای دانش بنیان و شتابدهنده ها اینجا پررنگ تر خواهد شد و اگر چند طرح را حمایت كنند و به نتیجه برسد بقیه سرمایه گذاران هم می بینند كه زعفران چه آورده هایی دارد و در نتیجه آن چه درآمد بیشتری خواهد داشت. آنقدر كه سرمایه گذاران از زعفران درآمد دارند رغبتی برای احداث ارزش افزوده بالاتر ندارند؛ اما از طرفی هم دانش بنیان ها بنیه مالی كافی ندارند.
به گفته وی، ما در صدد برآمدیم تا به هر ترتیبی كه شده از طرح های نوآورانه در رابطه با زعفران حمایت هایی داشته باشیم.
وی اضافه كرد: همین طور توانسته ایم با ارتباطاتی كه دانشگاه و پژوهشكده با كشورهایی مانند هلند و سوئد داشته، استارت اپ ها را به سرمایه گذاران خارجی وصل نماییم.
وی افزود: برمبنای تفاهم نامه هایی كه داریم و به واسطه شتابدهنده های فعال در عرصه مواد غذایی در هلند و سوئد، از طرح های ایرانی كه در زمینه زعفران هستند حمایت میگردد. بدین واسطه محصولات ایرانی با سرمایه گذاری خارجی به تولید می رسند به حدی كه مجریان طرح می توانند در همان كشور شركت ثبت كنند. این موقعیتی است كه برای شركت های صادر كننده كنونی تهدید شمرده می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربت حیدریه افزود: ما مجبور هستیم كه به سمت سرمایه گذاری روی طرح های فناورانه برویم چونكه تا چند سال دیگر پولی كه سرمایه گذاران از فروش خام زعفران به دست می آورند را نخواهیم داشت؛ اگر سراغ ارزش افزوده نرویم ارزش اقتصادی خودرا در این زمینه از دست می دهیم.
وی با اشاره به چالش های سر راه سرمایه گذاری روی زعفران اظهار داشت: ما در بحث بازاریابی باز ضعیف هستیم و باید بر اساس نیاز بازار، عرضه نماییم چونكه ظرفیت تولید زعفران زیاد است اما فراوری این محصولِ ثمین پایین.
شتابدهنده ها به تولید محصولات زعفرانی ایرانی شتاب می دهند
رئیس پژوهشكده ملی زعفران دانشگاه تربت حیدریه با اشاره به اینكه شاید ۱۵ سال طول بكشد كه دیگر زعفران را فله ای صادر نكنیم و آن چیزی كه بازار می خواهد را عرضه نماییم، عنوان كرد: اگر به مرحله ای برسیم كه محصولاتی را از زعفران تولید نماییم، برای كشورهایی همچون چین، افغانستان، شیلی، اتحادیه اروپا، جنوب سوئد و… خیلی از كشورها كه به تولید زعفران مشغول هستند تهدیدی محسوب می شویم.
كاوه با اشاره به اینكه اگر برای محصولات حاصل از زعفران تصمیم گیری نشود و ما محصولات فناورانه تولید نكنیم، شاید فروش فله هم با مشكل روبرو شود، اشاره كرد: بدین واسطه گرفتار نقصان درآمد می شویم و این مساله تبعات اجتماعی خواهد داشت.
عضو هیات علمی دانشگاه تربت حیدریه با اشاره به اینكه در همین راستا مقرر است شتابدهنده ای برای پشتیبانی از طرح ها راه اندازی شود، اشاره كرد: یك حلقه مفقوده وجود دارد كه آن هم شتابدهنده است تا ایده های استارت آپ ها به محصول تبدیل شوند در این زمینه باز با همكاری معاونت علمی و فناوری در حوزه تخصصی زعفران شتاب دهنده ای راه اندازی می نماییم.
كاوه اضافه كرد: به واسطه این شتابدهنده محصولات فناورانه در چارچوب یك استاندارد بین المللی می توانند به تولید برسند.
به گزارش ربات كشاورز به نقل از مهر، از آنجائیكه كشور ما پتانسیل زیادی در زمینه تولید و صادرات زعفران دارد، باید برای عرضه و تولید این طلای سرخ بیشتر از گذشته آگهی فعالان دانشگاهی و علمی را جدی گرفت تا علاوه بر مدیریت در تولید و عرضه بتوانیم برای تولید سایر فراورده های غذایی و دارویی از گیاه زعفران باز گام برداریم و به اشتغالزایی، درآمدزایی بیشتر و صادرات موفق تر دست یابیم.