به گزارش ربات كشاورز دكتر حسن نمك دوست اظهار داشت: ما همواره در موقعیت كتمان بحران قرار داریم بنابراین هیچ گاه مهیای مقابله با آن نمی شویم.
به گزارش ربات كشاورز به نقل از ایسنا، دكتر حسن نمكدوست در نشست “افكار عمومی جامعه ایران در قبال فاجعه” كه بامداد امروز (سه شنبه ۲۷ فروردین) از جانب ایسپا برگزار شد، اظهار نمود: وقتی كه راجع به فضای ذهنی كنونی صحبت می نماییم علی القاعده این فضای ذهنی تفاوت های جدی با گذشته دارد. وقتی من آغاز به تحصیل در رشته ارتباطات و روزنامه نگاری كردم بحث تأثیر تلویزیون بر افكار عمومی مطرح بود و تأثیر رادیو بر افكار عمومی بحثی كهنه بود و همینطور مطبوعات قهرمان اصلی بحث تأثیر بر افكار عمومی نبودند.
وی اضافه كرد: در آن زمان رسانه های جریان اصلی، سرمایه های هنگفتی در دست داشتند و این رسانه ها كه نماد اصلی آنها در آن مقطع تلویزیون بود به لحاظ تكنیكال و نه به لحاظ محتوا سهم بزرگی در شكل گیری افكار عمومی داشتند. ما الان از تلویزیون بعنوان قهرمان گذر كردیم و به این رسیده ایم كه خودمان هم به لحاظ تكنیكال و هم به لحاظ محتوایی می توانیم یك رسانه باشیم.
دكتر نمك دوست با طرح این پرسش كه “اكنون مانع شما برای انتشار هر محتوایی چیست؟ ” اظهار داشت: هیچ چیز به جز اراده شخصی خودتان مانع شما برای انتشار محتواهای مختلف نیست. متقابلاً هیچ چیز مانع شما به جز اراده شخصی خودتان برای دریافت محتواهای مختلف نیست.
این استاد ارتباطات تصریح كرد: از آن زمانی كه به صفحات معجزه گر تلویزیون و صفحات معجزه گر روزنامه خیره می شدیم یا صدای دلنشین رادیو را گوش می دادیم گذشته است. الان شما می توانید هر محتوایی تولید كنید و از آن مهم تر به هر محتوایی واكنش نشان دهید به همین خاطر از نظر ما اینكه رسانه ها زمانی بعنوان مهندسان تا عمله های ساخت پدیده ای به نام افكار عمومی بودند گذشته ما الان جایگاه یگانه ای نداریم و تبدیل به یك كنشگر در كنار كنشگران دیگر شدیم.
همواره در موقعیت كتمان بحران قرار داریم!
وی با اشاره به اینكه افكار عمومی پدیده های بسیار نو شونده، پیاپی و درگیر با دیگر افكار عمومی ها است، اظهار داشت: چه در مفهوم افكار عمومی به معنای یكپارچه و در چه معنای افكار عمومی ها پذیرش اینكه ایران كشوری درگیر بحران های طبیعی و خود ساخته است بعنوان یك مفهوم جدی مورد نظر نیست.
نمكدوست افزود: ایران كشوری است كه به لحاظ ماهیتی در موقعیت های بحرانی گوناگونی قرار دارد و چه بخواهیم و چه نخواهیم سرنوشت ایرانی ها با پدیده هایی مثل زلزله، خشكسالی، و حالا سیل گره خورده است. علاوه بر آن ما بحران های دست ساز خودمان را هم تولید می نماییم. مثلاً هر ساله ۱۵ هزار نفر در تصادفات كشته می شوند. و بر مبنای یك آمار غیر رسمی دو تا سه برابر این عدد در تصادفات افراد معلول می شوند. نزدیك ۷ تا ۸ درصد تولید ناخالص كشور در تصادفات هزینه می شود این عددی است كه كل بودجه سطوح مختلف آموزش كشور به این عدد نمی رسد.
وی با طرح این پرسش كه چرا آن چه كه به آن افكار عمومی گفته می شود قرار گرفتن ایران در موقعیت های بحرانی را نمی پذیرد، اظهار داشت: نخستین مواجهه افراد به هنگام روبه رو شدن با بحران، انكار است. ما همواره در موقعیت كتمان بحران قرار داریم بنابراین هیچ گاه مهیای مقابله با آن نمی شویم به صورت مثال همه می دانیم تهران درگیر آلودگی هوا است اما واكنش عملی به آن نشان نمی دهیم؛ نه در معنای افكار عمومی و نه در معنای افكار عمومی ها. تا چند هفته پیش می دانستیم ایران كشوری كم آب است اما هیچكدام فكری برای مواجه با بحران كم آبی نمی نماییم.
در درك مفهوم بحران فرقی بین رسانه ها و كف خیابان نیست
این استاد ارتباطات افزود: من بعنوان فردی كه از سال ۵۶ در فضای رسانه ای و ارتباطی كشور كار كرده ام می گویم فرقی بین رسانه های ما و كف خیابان در درك مفهوم بحران وجود ندارد. متخصصان ارتباطات ما هم مثل من و شما به جز معدودی اندك كه قاعده را هیچ گاه زیر سوال نمی برند هیچ گونه آمادگی برای مواجه شدن با مفهوم بحران ندارند. روح و روان برای مواجهه با بحران چگونه باید آماده شود؟ رسانه های ما نمی دانند. متخصصان ارتباطات ما به جز انگشت شماری نمی دانند. الان همه ما علیرغم این كه باران یك رحمت الهی است لحظه شماری می نماییم تا سیل متوقف شود اما پس از اینكه تمام شود چه می كنیم؟ آیا درباره آن بحث و گفت و گو می كنیم؟ جمع بندی می كنیم؟ درباره چگونگی مواجه شدن با آن تصمیم می گیریم یا این كه باردیگر نادیده اش می گیریم؟! رسانه های ما بلد نیستند مواجه شدن با بلایای طبیعی را به یك دستورالعمل اجتماعی تبدیل كنند. باید آماده شدن برای سیل های آینده به یك دستورالعمل اجتماعی و مطالبه اجتماعی تبدیل گردد. متخصصان ارتباطات و رسانه های اجتماعی ما باید كمك كنند كه در جامعه آمادگی برای رویارویی با بحران سیل به وجود بیاید. این نبود آمادگی چه در سطح رسانه های جریان اصلی و چه در سطح رسانه های آلترناتیو ایجاد نشده است.
نمكدوست با اشاره به اینكه این سیل در ایام تعطیلات نوروز اتفاق افتاده بود اظهار داشت: بنابراین اساساً مطبوعات كشور نتوانستند چندان به این بلای طبیعی بپردازند و عموم خبرگزاری ها به كمك همكاران كشیك كار را انجام دادند. پیغام های رادیو و تلویزیون درباره سیل به علل مختلف مورد اطمینان جامعه قرار نمی گرفت. ما در این پدیده سیل از موهبت رسانه های جریان اصلی تا حدود زیادی محروم بودیم. حتی هفدهم فروردین برخی روزنامه ها تیتر صفحه ی اول را به سیل اختصاص ندادند. تیتر یكی از روزنامه ها پس از سیل اشاره به اتفاقات روز اول عید یعنی پیام های نوروزی داشت و نه سیل.
این روزنامه نگار با بیان این كه در رسانه های آلترناتیو هم بخش مهمی از مباحثات به بحث های پیشین و پسین سیاسی مرتبط بود اظهار داشت: این ها نشان داده است ما به لحاظ مدیریت رسانه ای در سطح كلان و در سطح خُرد مهیای این بحث نیستیم.
نمكدوست با اشاره به اینكه از نگاه فردی مثل من بحران و مصیبت جز لاینفك زیست اجتماعی در ایران است، اظهار داشت: در آنچه كه به آن افكار عمومی می گویم این واقعیت برخورد با حوادث جایگاه كنشگرانه خویش را ندارد اگر بدانیم زلزله و آلودگی هوا وجود دارد به آن واكنشی نشان نمی دهیم. رسانه ها چه در مفهوم جریان اصلی كه وظیفه اصلی آن است و چه شبكه های اجتماعی نتوانستند مفهوم بحران را به یك مفهوم مورد اجماع میان خود نزدیك نماییم.