بررسی چالش های حوزه آب و خاک در کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک

ربات کشاورز: سومین کنفرانس ملی ˮهیدرولوژی مناطق نیمه خشکˮ با محوریت آب، انسان و طبیعت در سنندج شروع به کار کرد.
به گزارش ربات کشاورز به نقل از ایسنا، کمال حسینی، رئیس اتاق بازرگانی سنندج در این کنفرانس اظهار نمود: مسئله آب در هر استراتژی توسعه ای و اقتصادی در کشورمان تأثیرگذار است و نمی توان نسبت به آن بی تفاوت بود.
حسینی اضافه کرد: بخش خصوصی باز نسبت به اقتصاد آب و نقش بسزای آن در توسعه اقتصادی دغدغه داشته و در این راستا با جامعه دانشگاهی استان همکاری لازم را دارد.
وی اشاره کرد: در این همایش چالش های حوزه آب و خاک به روشی علمی و با همکاری اساتید دانشگاهی بررسی می شود و امیدواریم خروجی این همایش مثمرثمر واقع شود.
برگزاری کنفرانس های علمی بسترساز مدیریت درست آب های استان است
چیا سهراب نژاد، رئیس جهاد دانشگاهی کردستان، امروز سه شنبه دوم اردیبهشت ماه در سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک، ضمن تقدیر از حمایت های دستگاه های اجرایی مربوطه برای برگزاری این همایش، اظهار نمود: برگزاری دو دوره موفق همایش هیدرولوژی مناطق نیمه خشک، ما را برای برگزاری هرچه بهتر سومین دوره ترغیب کرد.
وی اضافه کرد: حضور اتاق بازرگانی استان کردستان در کنار جهاد دانشگاهی از اتفاقات اصلی برگزاری موثر و موفق سومین دوره این همایش است.
رییس جهاد دانشگاهی کردستان عنوان کرد: این نهاد علمی، ورود به مسائل مختلف کشور با نگاهی علمی را رسالت اصلی خود می داند.
وی افزود: امروز مسئله آب، یکی از مهمترین مباحث اصلی کشور است که باید بیشتر از پیش به آن پرداخته شود.
سهراب نژاد، ضمن همدردی با مناطق سیل زده کشور بیان کرد: خوشبختانه بارش های اخیر کمترین خسارات را در کردستان داشت و امید است این بارش ها با تدبیر به فرصتی برای استان تبدیل گردد.
رییس جهاد دانشگاهی کردستان عنوان کرد: این نهاد علمی، ورود به مسائل مختلف کشور با نگاهی علمی را رسالت اصلی خود می داند.
وی افزود: امروز مسئله آب، یکی از مهمترین مباحث اصلی کشور است که باید بیشتر از پیش به آن پرداخته شود.
سهراب نژاد، ضمن همدردی با مناطق سیل زده کشور بیان کرد: خوشبختانه بارش های اخیر کمترین خسارات را در کردستان داشت و امید است، این بارش ها با تدبیر به فرصتی برای استان تبدیل گردد.
وی اضافه کرد: برگزاری چنین کنفرانس های علمی می تواند بسترساز استفاده بهینه و مدیریت درست آب های استان باشد؛ چونکه آب، همچنان برای ما یک نعمت است و نباید اجازه داد که به یک تهدید تبدیل گردد.
سیلاب اخیر نیاز مبرم به ارزیابی علمی را نشان داد
دبیر علمی سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک اظهار داشت: سیلاب اخیر نشان داد که ما به ارزیابی علمی (هیدرولوژی) مستقل برمبنای داده های دقیق و قابل اعتماد، بررسی و مرور دقیق اطلاعات پایه هیدرولوژی و اقلیمی برای رفع عدم قطعیت ها در برنامه ریزی، توسعه، تخصیص و مدیریت منابع آب نیاز مبرم داریم.
دکتر سیدمختار هاشمی امروز در افتتاحیه سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک اظهار نمود: بر طبق مطالعات و تجارب علمی، نادیده گرفتن علم هیدرولوژی چالش های زیادی را در سیستم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی یا حکمرانی منابع آب به وجود آورده است.
وی اضافه کرد: وقایع جدی هیدرولوژی مانند سیلاب اخیر نشان داد که ما به ارزیابی علمی (هیدرولوژی) مستقل برمبنای داده های دقیق و قابل اعتماد، بررسی و مرور دقیق اطلاعات پایه هیدرولوژی و اقلیمی برای رفع عدم قطعیت ها در برنامه ریزی، توسعه، تخصیص و مدیریت منابع آب نیاز مبرم داریم، بنابراین، لزوم این کنفرانس بیشتر و بیشتر احساس می شود.
دبیر علمی سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک با اشاره به اینکه حوادث سیل اخیر پیوند آب – جامعه را به خوبی نمایان کرد، اظهار داشت: یک واقعه جدی هیدرولوژی مانند سیل هزینه های اجتماعی، روانی و اقتصادی عظیمی بر هموطنان و کشور تحمیل کرد. ما شاهد فاجعه انسانی بزرگی بودیم، خانه و کاشانه هزاران انسان زیر آب رفت و خسارت های سنگین به زمین ها و محصولات کشاورزی هموطنان وارد شد. بنا بر این بررسی همبست (پیوند) انسان – طبیعت – آب یا هیدرولوژی اجتماعی یکی از اولویت های مطالعاتی است که برای نخستین بار در ایران چنین کنفرانسی با محوریت هیدرولوژی اجتماعی برگزار می گردد و این یک کار ابداعانه شمرده می شود.
وی افزود: آنچه مسلم است “آب” نقش مهمی را در سیاست جهانی ایفا می کند و در سال ۲۰۱۶ مجلس عمومی سازمان ملل “دهه بین المللی اقدام درباره آب برای توسعه پایدار (۲۰۲۸ – ۲۰۱۸)” را تعریف کرد. بدین سبب علوم آب و هیدرولوژی نقش مهمی را در پروسه توسعه پایدار دارند.
هاشمی افزود: پس کمیته علمی کنفرانس محور اساسی این کنفرانس را دینامیک ارتباط جامعه – اکولوژی – هیدرولوژی (انسان – طبیعت – آب) برای توسعه پایدار منابع آب تعریف کرد.
وی اشاره کرد: هیدرولوژی اجتماعی در جستجوی درک معنادار پویایی، هم تکاملی و برهمکنش های سیستم های پیوسته انسان -آب است و بطور مؤثری یکپارچگی جامع جنبه های محیطی و اقتصادی اجتماعی هیدرولوژی را در نظر دارد و با تمرکز بر اصول علمی و بنیادین، به شناسایی و تحلیل این عوامل در تاثیر متقابل جوامع انسانی با سیستم های هیدرولوژیکی می پردازد.
دبیر علمی سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک با تاکید بر اینکه شکی نیست که بیشترین دلیلهای بحران آب به صورتی با مسائل اجتماعی مرتبط هستند، اضافه کرد: بسیاری معتقدند که حتی با در نظر گرفتن تغییر اقلیم، وزن مسائل اجتماعی در ایجاد، ادامه و تشدید بحران آب بسیار قابل ملاحظه است. از این رو در پاسخ به مسائل کنونی و آینده آب ایران، بیش و قبل از راهکارهای مبتنی بر مهندسی فیزیک آب، باید آنرا از منظر مسائل اجتماعی، اقتصادی و حکمرانی بررسی کرد.
وی اعلام نمود: بنظر می رسد تا آن گاه که آب بعنوان نایاب ترین و استراتژیک ترین منبع کشور مورد پذیرش قرار نگیرد و در نتیجه دیدگاه “امنیت آبی” نهادینه نشود، چرخه هیدرو-اجتماعی و قلمروهای هیدرواجتماعی بعنوان مبنای حکمرانی آب لحاظ نشوند و مدلهای نکسوسی (همبست) آب – غذا – انرژی مبنای سیاست گذاری ملی و دیپلماسی آب کشور نباشد، کشور در طولانی مدت با بحران آب روبرو خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه زمانی می توان مسائل در رابطه با آب را بررسی کرد که آنرا در اسلوب چرخه اجتماعی – آبی بررسی کرد، اظهار داشت: این چرخه متابولیسم جوامع انسانی و ابعاد زیست انسانی را به چرخه فیزیکی هیدرولوژیک می افزاید و نشان داده است که آب در ضمن جریانش در اجتماع چه تاثیر بر آن گذاشته و چه تاثیراتی می پذیرد.
هاشمی افزود: از سمت دیگر مفهوم نوین قلمروهای هیدرو-اجتماعی بر این نکته تاکید می کند که آب ارتباط عمیق و مستقیمی با ذهنیت ها دارد و این ذهنیت ها مبنای تمامی تعاملات بشری و اجتماعی (سیاست ها) درباب آب است. در حقیقت تا ذهنیت افراد و جوامع ذی مدخل در مساله آب مشخص نشود نمی توان درباب آن تصمیم عملی را اتخاذ نمود.
وی عنوان کرد: بنا بر این است که سیستم های مدیریتی که مشارکت مردم را در مدیریت منابع آبی نمی پذیرند، بدون اطلاع از عمق سیاسی بودن مساله و دیدگاه مردم نسبت به آب، نتایج نامطلوب و ضعیفی به دست آورده اند.
هاشمی اشاره کرد: در تجربه هرروزه جوامع انسانی، یک منبع آبی، یک مالک ندارد. بلکه مجموعه ای از ذی نفعان، با ذهنیت ها و دیدگاه های مختلف، لایه های مختلفی از اثرگذاری، اثرپذیری و مالکیت بر آب را ایجاد می کنند که این لایه ها در تعامل و اندرکنش دائمی با یکدیگر هستند.
وی با طرح این سوال که چاره چیست، افزود: بدون شک یک مساله اجتماعی را با راهکارهای مهندسی نمی توان پاسخ داد. از این رو باید به راهکارها و ابزاری توجه کرد که ضمن پذیرش نیازهای روز توسعه ای کشور، با هماهنگ سازی این نیازها با توان سرزمینی و همین طور سنت های مدیریت آب کشور، بتوان یک پارادایم جدید بینابینی ارائه نمود. این پارادایم کمک می نماید که مشارکت مردم چه در چارچوب گروه های نوین مدیریت آب و چه به شکل سنتی آن در ساختار حکمرانی منابع آب کشور به رسمیت شناخته شود و از این طریق دیدگاه ها و ذهنیت های آنان در مدیریت لحاظ شود.
دبیر علمی سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک اضافه کرد: به معنای دیگر باید آب را از چرخه هیدرولوژیکی به چرخه هیدرو۔ اجتماعی ارتقا دهیم.
وی در ادامه ذکر کرد: در این کنفرانس کوشش می شود که مساله اجتماعی آب پر رنگ تر شود و پژوهشگران توجه بیشتری به این مطلب داشته باشند و خوشبختانه مقالاتی در زمینه هیدرولوژی اجتماعی نمایش می شود.
هاشمی از ارسال ۹۵ مقاله به دبیرخانه همایش آگاهی داد و اظهار داشت: ۷۳ مقاله پذیرفته شده، ۴۲ مقاله بصورت شفاهی و ۳۱ مقالنیز در چارچوب پوستر نمایش می شوند.
وی اشاره کرد: لازم به ذکر است که مجوز پایگاه استنادی علوم جهان اسلام برای کنفرانس صادر شده و مقالات برتر در پایگاه استنادی نمایه سازی خواهند شد. البته در این کنفرانس فقط مقالات نمایش نمی گردد، بلکه دو نشست برای ایجاد گفتمان بین ذی مدخلان و ذینفعان تخصصی هم برگزار می گردد.
سطح رواناب های کردستان پنج میلیارد مترمکعب است
خالد جعفری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان امروز سه شنبه در سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک، در ارتباط با مباحث صرفه جویی و استفاده بهینه از آب اظهار نمود: سیاست سازمان جهاد کشاورزی استان استفاده حداکثری از منابع آبی استان است.
وی با تاکید بر اینکه کردستان، استان پر آبی است، اضافه کرد: برمبنای برآوردها حجم رواناب های سطح استان بیشتر از پنج میلیارد مترمکعب است که اگر ۴۰ درصد این آب برای حق آب زیست محیطی و سایر حوزه های پایین دست در نظر گرفته شود، برای ۶۰ درصد دیگر رواناب ها که معادل سه میلیارد مترمکعب است، می توان ۴۵۰ هزار هکتار اراضی آبی داشته باشیم.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان، بیان کرد: کردستان هم اکنون ۱۳۰ هزار هکتار اراضی آبی دارد.
وی افزود: ظرفیت کل سدهای استان بیشتر از دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب است که هم اکنون از ۱۲ درصد آن استفاده می شود.
جعفری با اشاره به اینکه کردستان به صورت بهینه از آبهای خود استفاده می نماید، عنوان کرد: استان کردستان ۱۳۰ هزار هکتار اراضی آبی دارد که نزدیک به ۵۳ هزار هکتار معادل ۴۱ درصد از این اراضی دارای سیستم آبیاری تحت فشار است و میانگین کشوری این آمار ۲۰ درصد است.
وی راه اندازی و به سازی ۶۹۷ کیلومتر کانال عمومی آبیاری در سطح استان را از دیگر اقدامات موثر در بهینه سازی آب اعلام نمود و اضافه کرد: حدود ۱۰ هزار و ۸۴۰ کیلومتر انتقال آب به مزارع و راه اندازی ۴۸۸ هزار کیلومتر استخرهای ذخیره آب در استان به انجام رسیده است که با این اقدامات راندمان آب از ۳۰ درصد به ۴۷ درصد افزایش یافته است.
جعفری بیان کرد: کشت نشایی استان در سال زراعی ۹۸- ۹۷ به هزار و ۳۳ هکتار رسیده است که سبب صرفه جویی آب می شود.
وی با اشاره به اقدامات کشاورزی حفاظتی انجام شده در استان بیان کرد: در این راستا پروژه دیم با ایکاردا به صورت مشترک انجام می شود که طی آن باید طی ۵ سال، سطح اراضی دیم استان به ۳۴۵ هزار هکتار برسد که در این پروژه از شیوه کشت مستقیم استفاده می شود.
سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشک با محوریت آب، انسان و طبیعت به مدت دو روز (۳ و ۴ اردیبهشت) با همکاری جهاد دانشگاهی کردستان و اتاق بازرگانی سنندج در حال برگزاری است و در آن نشست ها و پنل های تخصصی باز برگزار می گردد.