بررسی چالش های حوزه آب و خاك در كنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشك

ربات كشاورز: سومین كنفرانس ملی ˮهیدرولوژی مناطق نیمه خشكˮ با محوریت آب، انسان و طبیعت در سنندج شروع به كار كرد.
به گزارش ربات كشاورز به نقل از ایسنا، كمال حسینی، رئیس اتاق بازرگانی سنندج در این كنفرانس اظهار نمود: مسئله آب در هر استراتژی توسعه ای و اقتصادی در كشورمان تأثیرگذار است و نمی توان نسبت به آن بی تفاوت بود.
حسینی اضافه كرد: بخش خصوصی باز نسبت به اقتصاد آب و نقش بسزای آن در توسعه اقتصادی دغدغه داشته و در این راستا با جامعه دانشگاهی استان همكاری لازم را دارد.
وی اشاره كرد: در این همایش چالش های حوزه آب و خاك به روشی علمی و با همكاری اساتید دانشگاهی بررسی می شود و امیدواریم خروجی این همایش مثمرثمر واقع شود.
برگزاری كنفرانس های علمی بسترساز مدیریت درست آب های استان است
چیا سهراب نژاد، رئیس جهاد دانشگاهی كردستان، امروز سه شنبه دوم اردیبهشت ماه در سومین كنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشك، ضمن تقدیر از حمایت های دستگاه های اجرایی مربوطه برای برگزاری این همایش، اظهار نمود: برگزاری دو دوره موفق همایش هیدرولوژی مناطق نیمه خشك، ما را برای برگزاری هرچه بهتر سومین دوره ترغیب كرد.
وی اضافه كرد: حضور اتاق بازرگانی استان كردستان در كنار جهاد دانشگاهی از اتفاقات اصلی برگزاری موثر و موفق سومین دوره این همایش است.
رییس جهاد دانشگاهی كردستان عنوان كرد: این نهاد علمی، ورود به مسائل مختلف كشور با نگاهی علمی را رسالت اصلی خود می داند.
وی افزود: امروز مسئله آب، یكی از مهمترین مباحث اصلی كشور است كه باید بیشتر از پیش به آن پرداخته شود.
سهراب نژاد، ضمن همدردی با مناطق سیل زده كشور بیان كرد: خوشبختانه بارش های اخیر كمترین خسارات را در كردستان داشت و امید است این بارش ها با تدبیر به فرصتی برای استان تبدیل گردد.
رییس جهاد دانشگاهی كردستان عنوان كرد: این نهاد علمی، ورود به مسائل مختلف كشور با نگاهی علمی را رسالت اصلی خود می داند.
وی افزود: امروز مسئله آب، یكی از مهمترین مباحث اصلی كشور است كه باید بیشتر از پیش به آن پرداخته شود.
سهراب نژاد، ضمن همدردی با مناطق سیل زده كشور بیان كرد: خوشبختانه بارش های اخیر كمترین خسارات را در كردستان داشت و امید است، این بارش ها با تدبیر به فرصتی برای استان تبدیل گردد.
وی اضافه كرد: برگزاری چنین كنفرانس های علمی می تواند بسترساز استفاده بهینه و مدیریت درست آب های استان باشد؛ چونكه آب، همچنان برای ما یك نعمت است و نباید اجازه داد كه به یك تهدید تبدیل گردد.
سیلاب اخیر نیاز مبرم به ارزیابی علمی را نشان داد
دبیر علمی سومین كنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشك اظهار داشت: سیلاب اخیر نشان داد كه ما به ارزیابی علمی (هیدرولوژی) مستقل برمبنای داده های دقیق و قابل اعتماد، بررسی و مرور دقیق اطلاعات پایه هیدرولوژی و اقلیمی برای رفع عدم قطعیت ها در برنامه ریزی، توسعه، تخصیص و مدیریت منابع آب نیاز مبرم داریم.
دكتر سیدمختار هاشمی امروز در افتتاحیه سومین كنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشك اظهار نمود: بر طبق مطالعات و تجارب علمی، نادیده گرفتن علم هیدرولوژی چالش های زیادی را در سیستم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی یا حكمرانی منابع آب به وجود آورده است.
وی اضافه كرد: وقایع جدی هیدرولوژی مانند سیلاب اخیر نشان داد كه ما به ارزیابی علمی (هیدرولوژی) مستقل برمبنای داده های دقیق و قابل اعتماد، بررسی و مرور دقیق اطلاعات پایه هیدرولوژی و اقلیمی برای رفع عدم قطعیت ها در برنامه ریزی، توسعه، تخصیص و مدیریت منابع آب نیاز مبرم داریم، بنابراین، لزوم این كنفرانس بیشتر و بیشتر احساس می شود.
دبیر علمی سومین كنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشك با اشاره به اینكه حوادث سیل اخیر پیوند آب – جامعه را به خوبی نمایان كرد، اظهار داشت: یك واقعه جدی هیدرولوژی مانند سیل هزینه های اجتماعی، روانی و اقتصادی عظیمی بر هموطنان و كشور تحمیل كرد. ما شاهد فاجعه انسانی بزرگی بودیم، خانه و كاشانه هزاران انسان زیر آب رفت و خسارت های سنگین به زمین ها و محصولات كشاورزی هموطنان وارد شد. بنا بر این بررسی همبست (پیوند) انسان – طبیعت – آب یا هیدرولوژی اجتماعی یكی از اولویت های مطالعاتی است كه برای نخستین بار در ایران چنین كنفرانسی با محوریت هیدرولوژی اجتماعی برگزار می گردد و این یك كار ابداعانه شمرده می شود.
وی افزود: آنچه مسلم است “آب” نقش مهمی را در سیاست جهانی ایفا می كند و در سال ۲۰۱۶ مجلس عمومی سازمان ملل “دهه بین المللی اقدام درباره آب برای توسعه پایدار (۲۰۲۸ – ۲۰۱۸)” را تعریف كرد. بدین سبب علوم آب و هیدرولوژی نقش مهمی را در پروسه توسعه پایدار دارند.
هاشمی افزود: پس كمیته علمی كنفرانس محور اساسی این كنفرانس را دینامیك ارتباط جامعه – اكولوژی – هیدرولوژی (انسان – طبیعت – آب) برای توسعه پایدار منابع آب تعریف كرد.
وی اشاره كرد: هیدرولوژی اجتماعی در جستجوی درك معنادار پویایی، هم تكاملی و برهمكنش های سیستم های پیوسته انسان -آب است و بطور مؤثری یكپارچگی جامع جنبه های محیطی و اقتصادی اجتماعی هیدرولوژی را در نظر دارد و با تمركز بر اصول علمی و بنیادین، به شناسایی و تحلیل این عوامل در تاثیر متقابل جوامع انسانی با سیستم های هیدرولوژیكی می پردازد.
دبیر علمی سومین كنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشك با تاكید بر اینكه شكی نیست كه بیشترین دلیلهای بحران آب به صورتی با مسائل اجتماعی مرتبط هستند، اضافه كرد: بسیاری معتقدند كه حتی با در نظر گرفتن تغییر اقلیم، وزن مسائل اجتماعی در ایجاد، ادامه و تشدید بحران آب بسیار قابل ملاحظه است. از این رو در پاسخ به مسائل كنونی و آینده آب ایران، بیش و قبل از راهكارهای مبتنی بر مهندسی فیزیك آب، باید آنرا از منظر مسائل اجتماعی، اقتصادی و حكمرانی بررسی كرد.
وی اعلام نمود: بنظر می رسد تا آن گاه كه آب بعنوان نایاب ترین و استراتژیك ترین منبع كشور مورد پذیرش قرار نگیرد و در نتیجه دیدگاه “امنیت آبی” نهادینه نشود، چرخه هیدرو-اجتماعی و قلمروهای هیدرواجتماعی بعنوان مبنای حكمرانی آب لحاظ نشوند و مدلهای نكسوسی (همبست) آب – غذا – انرژی مبنای سیاست گذاری ملی و دیپلماسی آب كشور نباشد، كشور در طولانی مدت با بحران آب روبرو خواهد بود.
وی با اشاره به اینكه زمانی می توان مسائل در رابطه با آب را بررسی كرد كه آنرا در اسلوب چرخه اجتماعی – آبی بررسی كرد، اظهار داشت: این چرخه متابولیسم جوامع انسانی و ابعاد زیست انسانی را به چرخه فیزیكی هیدرولوژیك می افزاید و نشان داده است كه آب در ضمن جریانش در اجتماع چه تاثیر بر آن گذاشته و چه تاثیراتی می پذیرد.
هاشمی افزود: از سمت دیگر مفهوم نوین قلمروهای هیدرو-اجتماعی بر این نكته تاكید می كند كه آب ارتباط عمیق و مستقیمی با ذهنیت ها دارد و این ذهنیت ها مبنای تمامی تعاملات بشری و اجتماعی (سیاست ها) درباب آب است. در حقیقت تا ذهنیت افراد و جوامع ذی مدخل در مساله آب مشخص نشود نمی توان درباب آن تصمیم عملی را اتخاذ نمود.
وی عنوان كرد: بنا بر این است كه سیستم های مدیریتی كه مشاركت مردم را در مدیریت منابع آبی نمی پذیرند، بدون اطلاع از عمق سیاسی بودن مساله و دیدگاه مردم نسبت به آب، نتایج نامطلوب و ضعیفی به دست آورده اند.
هاشمی اشاره كرد: در تجربه هرروزه جوامع انسانی، یك منبع آبی، یك مالك ندارد. بلكه مجموعه ای از ذی نفعان، با ذهنیت ها و دیدگاه های مختلف، لایه های مختلفی از اثرگذاری، اثرپذیری و مالكیت بر آب را ایجاد می كنند كه این لایه ها در تعامل و اندركنش دائمی با یكدیگر هستند.
وی با طرح این سوال كه چاره چیست، افزود: بدون شك یك مساله اجتماعی را با راهكارهای مهندسی نمی توان پاسخ داد. از این رو باید به راهكارها و ابزاری توجه كرد كه ضمن پذیرش نیازهای روز توسعه ای كشور، با هماهنگ سازی این نیازها با توان سرزمینی و همین طور سنت های مدیریت آب كشور، بتوان یك پارادایم جدید بینابینی ارائه نمود. این پارادایم كمك می نماید كه مشاركت مردم چه در چارچوب گروه های نوین مدیریت آب و چه به شكل سنتی آن در ساختار حكمرانی منابع آب كشور به رسمیت شناخته شود و از این طریق دیدگاه ها و ذهنیت های آنان در مدیریت لحاظ شود.
دبیر علمی سومین كنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشك اضافه كرد: به معنای دیگر باید آب را از چرخه هیدرولوژیكی به چرخه هیدرو۔ اجتماعی ارتقا دهیم.
وی در ادامه ذكر كرد: در این كنفرانس كوشش می شود كه مساله اجتماعی آب پر رنگ تر شود و پژوهشگران توجه بیشتری به این مطلب داشته باشند و خوشبختانه مقالاتی در زمینه هیدرولوژی اجتماعی نمایش می شود.
هاشمی از ارسال ۹۵ مقاله به دبیرخانه همایش آگاهی داد و اظهار داشت: ۷۳ مقاله پذیرفته شده، ۴۲ مقاله بصورت شفاهی و ۳۱ مقالنیز در چارچوب پوستر نمایش می شوند.
وی اشاره كرد: لازم به ذكر است كه مجوز پایگاه استنادی علوم جهان اسلام برای كنفرانس صادر شده و مقالات برتر در پایگاه استنادی نمایه سازی خواهند شد. البته در این كنفرانس فقط مقالات نمایش نمی گردد، بلكه دو نشست برای ایجاد گفتمان بین ذی مدخلان و ذینفعان تخصصی هم برگزار می گردد.
سطح رواناب های كردستان پنج میلیارد مترمكعب است
خالد جعفری، رئیس سازمان جهاد كشاورزی كردستان امروز سه شنبه در سومین كنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشك، در ارتباط با مباحث صرفه جویی و استفاده بهینه از آب اظهار نمود: سیاست سازمان جهاد كشاورزی استان استفاده حداكثری از منابع آبی استان است.
وی با تاكید بر اینكه كردستان، استان پر آبی است، اضافه كرد: برمبنای برآوردها حجم رواناب های سطح استان بیشتر از پنج میلیارد مترمكعب است كه اگر ۴۰ درصد این آب برای حق آب زیست محیطی و سایر حوزه های پایین دست در نظر گرفته شود، برای ۶۰ درصد دیگر رواناب ها كه معادل سه میلیارد مترمكعب است، می توان ۴۵۰ هزار هكتار اراضی آبی داشته باشیم.
رییس سازمان جهاد كشاورزی استان كردستان، بیان كرد: كردستان هم اكنون ۱۳۰ هزار هكتار اراضی آبی دارد.
وی افزود: ظرفیت كل سدهای استان بیشتر از دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمكعب است كه هم اكنون از ۱۲ درصد آن استفاده می شود.
جعفری با اشاره به اینكه كردستان به صورت بهینه از آبهای خود استفاده می نماید، عنوان كرد: استان كردستان ۱۳۰ هزار هكتار اراضی آبی دارد كه نزدیك به ۵۳ هزار هكتار معادل ۴۱ درصد از این اراضی دارای سیستم آبیاری تحت فشار است و میانگین كشوری این آمار ۲۰ درصد است.
وی راه اندازی و به سازی ۶۹۷ كیلومتر كانال عمومی آبیاری در سطح استان را از دیگر اقدامات موثر در بهینه سازی آب اعلام نمود و اضافه كرد: حدود ۱۰ هزار و ۸۴۰ كیلومتر انتقال آب به مزارع و راه اندازی ۴۸۸ هزار كیلومتر استخرهای ذخیره آب در استان به انجام رسیده است كه با این اقدامات راندمان آب از ۳۰ درصد به ۴۷ درصد افزایش یافته است.
جعفری بیان كرد: كشت نشایی استان در سال زراعی ۹۸- ۹۷ به هزار و ۳۳ هكتار رسیده است كه سبب صرفه جویی آب می شود.
وی با اشاره به اقدامات كشاورزی حفاظتی انجام شده در استان بیان كرد: در این راستا پروژه دیم با ایكاردا به صورت مشترك انجام می شود كه طی آن باید طی ۵ سال، سطح اراضی دیم استان به ۳۴۵ هزار هكتار برسد كه در این پروژه از شیوه كشت مستقیم استفاده می شود.
سومین كنفرانس ملی هیدرولوژی مناطق نیمه خشك با محوریت آب، انسان و طبیعت به مدت دو روز (۳ و ۴ اردیبهشت) با همكاری جهاد دانشگاهی كردستان و اتاق بازرگانی سنندج در حال برگزاری است و در آن نشست ها و پنل های تخصصی باز برگزار می گردد.