ربات کشاورز: در شرایطی که سازمان منابع طبیعی از اواخر پاییز سال قبل مبادرت به اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت کرده است ولی هنوز انتقادهای در حوزه نحوه تامین آب، نگهداشت نهال های کاشته شده و… مطرح می شود.
به گزارش ربات کشاورز به نقل از ایسنا شهریور سال ۱۴۰۱ طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت به دستور رییس جمهور شهید آغاز شد و اسفند همان سال مقام معظم رهبری بعد از کاشت سه درخت فرمودند که اگرهر ایرانی سه نهال بکارد، برنامه دولت برای کاشت یک میلیارد نهال، از سال ۱۴۰۲ و در طول چهار سال محقق خواهد گردید. با فراهم کردن مقدمات کار طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت از ۱۱ آذرماه سال قبل در کشور شروع شد.
به گفته نقی شعبانیان – معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور- طرح کاشت نهال در چهار بخش صورت می گیرد. یک بخش در حوزه احیا و غنی سازی جنگل هایی است که تا حالا تخریب شده اند و نیاز به احیا دارند. در چنین شرایطی تنها مقداری آب برای استقرار نیاز است و چون نواحی جنگلی است برای نگهداشت به آب زیادی نیاز نیست.
معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ادامه می دهد: در عرصه زراعت چوب نیز مقدار زیادی آب های نامتعارف و پساب وجود دارد که می توانیم از آنها استفاده نماییم چون بخش خصوصی فعالیت زراعت چوب را انجام می دهد و منافع خودرا در آن می داند بدین سبب ما نگران نگهداشت نیستیم چونکه در اراضی مستثنیات به خوبی از آنها مراقبت می کنند.
او تاکید می کند: بخش سوم این طرح نیز افزایش سرانه فضای سبز در اطراف، حاشیه و درون شهرها است. ما در حوزه جنگلداری یا جنگلکاری در شهرها وظیفه داریم چونکه با وجود آلودگی هایی که در شهرها تولید می شود، توسعه سرانه فضای سبز خیلی مهم است. برمبنای آمارهای موجود، میانگین سرانه فضای سبز حدود شش مترمکعب است درصورتی که میانگین بین المللی بالاتر از ۲۰ متر مکعب است.
شعبانیان درباره ی محل تامین آب مورد نیاز برای توسعه سرانه فضای سبز و نهال کاری می گوید: با انتخاب گونه های مناسب و اصلاح روش های آبیاری، سرانه فضای سبز از میزان فعلی در خیلی از شهرها حداقل به دو برابر می رسد. در صورتیکه گونه ها درست انتخاب و آبیاری مناسبی صورت گیرد، در آینده که بزرگتر شوند نیاز آبی کمتری خواهند داشت و می توانیم آنها را به خوبی مدیریت نماییم.
بر اساس اعلام سازمان منابع طبیعی، بخش خصوصی با هدایت و راهبری استانداری ها در این حوزه مشارکت کرده و بیشتر نهال های تولید شده در این بخش کاشته شده است. بیشتر آنها جنگلی هستند و در این حوزه ها کاشته شده اند علاوه بر آن اقداماتی جهت استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد انجام شده است.
یکی از موضوعات مهم بعد از کاشت نهال، نگهداری از آنست. حسن وحید – سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور- در این حوزه تاکید می کند: کاشت نهال در حوزه یک بخش از کارهای جنگلکاری است و اصل کار مراقبت و نگهداری نهال های کاشته شده است. همانگونه که ادارات کل منابع طبیعی در استانها برای کاشت درخت پویش راه اندازی می کنند، لازم است برای آبیاری و مراقبت از این نهال ها نیز از طرف مجامع مختلف پویش راه اندازی شود.
با وجود پیش بینی های انجام شده، طرح کاشت یک میلیارد درخت در حوزه اختصاص بودجه با چالش هایی مواجه بوده است، به شکلی که هاشم موسوی نژاد -رئیس مرکز جنگل های خارج از شمال سازمان منابع طبیعی – چندین بار به مشکلات موجود در این حوزه اشاره نموده است.
وحید نیز بتازگی به وجود چالش هایی در راه اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت اذعان کرده و گفته است: این طرح باوجود زحماتی که کشیده شده در پروسه کار با مشکلات و چالش هایی مواجه می باشد که نیازمند لطمه شناسی است.
او از کارشناسان فنی و نمایندگان تشکل های مردم نهاد در استانها خواسته که نقاط ضعف و قوت این طرح را شناسایی نمودند تا سمت و سوی این طرح به سمت اصلاح پیش رود.
بیشتر بخوانید:
کاشت یک میلیارد اصله نهال؛ دور ریختن بودجه یا سرمایه گذاری برای آینده؟
جزئیات طرح کاشت یک میلیارد اصله نهال
معیارهای انتخاب نهال برای کاشت یک میلیارد اصله درخت چیست؟
ضرورت لطمه شناسی طرح کاشت یک میلیارد درخت
طرح کاشت یک میلیارد درخت در انتظار اختصاص اعتبار
احمد رحمانی – عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور- در گفت و گو با ایسنا درباره اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت اظهار می کند: از شروع اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت پرسش های زیادی درباره ی نحوه ی اجرای آن مطرح بود. یک سری اصول برای کاشت یک میلیارد نهال و بطور کلی جنگلکاری باید رعایت شود.
او اضافه می کند: مهم ترین چالشی که هم اکنون با آن روبرو می باشیم، مساله «آب» است بدین سبب نخستین موضوعی که برای درختکاری مطرح است، نحوه تامین آب برای درختان است. مساله دوم صیانت از درختان است یعنی فقط کاشت درخت مطرح نیست، بلکه صیانت از نهال ها تا تبدیل شدن آن به درخت خیلی مهم می باشد.
این عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با اشاره به اینکه همه کشورها باید در راستای توسعه جنگلکاری عمل کنند، می گوید: این یک سیاست جهانی است ولی الزامات آن باید رعایت شود یعنی ابتدا حفظ جنگل های موجود و در مرحله بعد توسعه جنگلها برمبنای اصول درست و کارشناسی شده در دستور کار قرار گیرد اما متاسفانه اینگونه در کشور عمل نشده است.
رحمانی ادامه می دهد: فضای سبز زیادی در کشورمان داریم که درحال از بین رفتن هستند. به عنوان نمونه درختان ۵۰ ساله اطراف دریاچه چیتگر به دلیل عدم آبیاری درحال خشک شدن هستند. پس چطور می خواهیم نهالی بکاریم و ۵۰ سال از آن مراقبت نماییم تا تبدیل به درختی شود که میلیاردها تومان ارزش دارد؟
او تاکید می کند: ابتدا باید میزان اهمیت فضای سبز خصوصاً در شهرهای بزرگ جا بیفتد. این شهرها با آلودگی هوا و گازهای گلخانه ای بیشتر دست به گریبان هستند. اگر فضای سبز ارزش دارد اول باید برای صیانت از فضای سبز موجود فکری نماییم چون درخت ۵۰ ساله به اندازه چندین هزار نهال باارزش است. آب کافی برای آبیاری آنها نداریم پس چطور می خواهیم نهال هایی که می کاریم را سال ها آبیاری نماییم تا به درخت تناوری تبدیل شوند.
این عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اضافه می کند: توسعه جنگلکاری سیاست درستی است و باید عملیاتی شود ولی باید برای آب آن فکر اساسی کرد و از ابعاد مختلف کارشناسانه به این مساله بپردازیک یعنی گونه های مقاوم به خشکی باید انتخاب گردد چونکه ایران با معضل افزایش دما روبرو بوده است.
او اضافه ادامه می دهد: طی ۱۰ سال قبل حدود ۲ درجه سلسیوس به دمای هوای جهانی اضافه شده است. به ازای هر درجه افزایش دما ۲۰ درصد تبخیر و تعرق افزایش خواهد یافت یعنی با با دو درجه افزایش دما به تبخیر و تعرق ۴۰ درصد افزوده شده است. در این شرایط نیاز آبی درختان افزایش قابل توجهی پیدا می کند بدین سبب گونه های سازگار با هر منظقه ای باید بررسی و انتخاب گردد اما متاسفانه توجه کافی به این مساله در طرح کاشت یک میلیارد درخت نشده است.
رحمانی محل تامین بذر نهال ها، و سازگاری آنها با محیط کاشت را از دیگر نکات مهم در حوزه کاشت نهال ذکر می کند.
او با اشاره به اینکه طرح کاشت یک میلیارد درخت بیشتر شعاری است، می گوید: یک وزیر شعاری را مطرح و تلاش می کند آنرا عملی کند ولی وقتی که موضوعات به اندازه کافی کارشناسی نشده باشد، با تغییر وزیر سیاست های وی هم کنار گذاشته می شود. به عنوان نمونه ابتدا جلسات مربوط به کاشت یک میلیارد درخت در سطح وزارت برگزار می شد و وزیر جهاد کشاورزی در آن شرکت می کرد ولی با تغییر وزیر این جلسه ها به حد معاون وزیر، مدیر کل و… رسید.
این عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور ادامه می دهد: یک سری سیاست های کلی درباره ی درختان و فضاهای سبز شهری داریم که مربوط به یک وزیر و دولت نیست بلکه باید در طولانی مدت با جنبه ها و ابعاد مختلف آن دیده و اجرائی شود و ادامه یابد اما متاسفانه طرح هایی مانند کاشت یک میلیارد درخت ادامه زیادی ندارند.
او ضمن اشاره به سیاست های کلی محیط زیست تاکید می کند: این سیاست ها که از طرف مقام معظم رهبری ابلاغ گردیده، سیاست های واقعا درستی است. ایشان اول حفظ فضای سبز جنگلها و مراتع مطرح نمودند و باید راهکارهای لازم را برای عملیاتی کردن آنها بیندیشیم.
رحمانی با تکیه بر ضرورت جهت جلب مشارکت مردم و صنایع در طرح کاشت یک میلیارد درخت می گوید: نحوه مشارکت باید برنامه ریزی شود. به عنوان نمونه آیا صنایع آلاینده بر حسب وظایف خود درخت می کارند و بر نحوه انجام این کار نظارت می شود؟
او ادامه می دهد: لازم است سازمان منابع طبیعی برای اجرای این طرح به سمن محیط زیستی توجه کند تا به درستی بر نحوه ی اجرای طرح نظارت و آنرا پیگیر کنند و در صورت وجود ایراد، آنرا منعکس و مسئولان نیز به دیدگاه های آنان توجه نمایند. بااینکه موضوع مشارکت مطرح است ولی چگونگی انجام این کار مهمست.
رحمانی در آخر بر لزوم استفاده از تجربه های جهانی برای کاشت درخت تاکید می کند.
به گزارش ربات کشاورز به نقل از ایسنا لازم است سازمان منابع طبیعی با استفاده از دیدگاه های کارشناسی در حوزه محوه ادامه طرح کاشت یک میلیارد درخت تصمیم گیری کند.
منبع: agrobot.ir