ربات کشاورز: در امتداد کاهش زباله پلاستیکی و بازیافت آنها، از طرف پژوهشگران دانشگاهی رویدادهایی با عنوان ودیعه بر بطری ها در دانشگاه های تهران و شریف انجام می شود.
به گزارش ربات کشاورز به نقل از ایسنا، ودیعه بر بطری ها (Bottle Deposit) یک سیستم برای کاهش زباله و تشویق بازیافت است که در خیلی از کشورها اجرا می شود. در این سیستم، هنگام خرید نوشیدنی در بطری های پلاستیکی، شیشه ای یا قوطی های فلزی، مبلغی به عنوان ودیعه (Deposit) از مشتری دریافت می شود. این مبلغ زمانی که بطری یا قوطی خالی به مراکز بازیافت یا فروشگاه ها برگردانده شود، به مشتری بازگردانده می شود.
هدف این سیستم بازیافت، کاهش زباله های پلاستیکی و فلزی، تشویق مردم به بازیافت، کاهش آلودگی محیط زیست، صرفه جویی در مواد خام و انرژی و نحوه عملکرد است.
در این سیستم مشتریان نوشیدنی در بطری یا قوطی قابل بازیافت می خرند و همراه با قیمت محصول، مبلغ ودیعه را نیز پرداخت می کنند و بعد از مصرف، بطری یا قوطی را به مراکز تعیین شده (مانند دستگاه های خودکار جمع آوری یا فروشگاه ها) بازمی گردانند.
همچون کشورهایی که این سیستم را اجرا کرده اند می توان به کشور آلمان به عنوان یکی از موفق ترین سیستم های ودیعه اشاره نمود و مبلغ ودیعه بسته به نوع بطری بین ۸ تا ۲۵ سنت است.
نرخ بازگشت بطری ها در کشورهای سوئد، نروژ و دانمارک بالاتر از ۹۰ درصد است و این طرح در کشورهای کانادا و آمریکا اجرا می شود.
در ایران هنوز سیستم ودیعه رسمی برای بطری ها اجرا نشده، اما برنامه هایی برای بهبود جمع آوری و بازیافت بطری های پلاستیکی و قوطی ها درحال بررسی است.
دکتر مهدی داراب، عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت و مجری طرح ودیعه گذاری بر بطری ها در گفت و گو با ایسنا، درباره ی این طرح اظهار داشت: ودیعه گذاری یعنی گرویی گذاشتن و این طرح در این جهت است که برای بطری های یکبار مصرف یا هر چیزی که به آسانی در طبیعت رها شدنی و احیانا مضر هست، گرویی داشته باشند. به عنوان مثال خریدار در زمان خرید نوشیدنی، مبلغی بیشتر به عنوان گرویی بطری می پردازد و بعد از استفاده از نوشیدنی، بطری خالی پس داده شده و مبلغ گرویی نیز عینا دریافت می شود.
وی ادامه داد: با این مکانیزم مالی ساده، می توان نرخ بازیافت بطری های یکبار مصرف را تا بالاتر از ۹۰ درصد افزایش داد.
داراب با اعلان اینکه گرویی بر بطری در گذشته در ایران رایج بوده است، اظهار داشت: این سیستم در دهه ۶۰ رایج بود، ولی در آن سال ها خاستگاه موضوع کاملا اقتصادی بود و موضوع محیط زیست درنظر نبود، ولی در دنیای مدرن امروز در طرح ودیعه بر بطری هر دو بعد اقتصادی و زیست محیطی درنظر گرفته می شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت با اشاره به تجربیات دنیا در این مورد، تصریح کرد: طبق آمارها بالاتر از ۵۰ کشور در دنیا این سیستم را تعریف و اجرائی کرده اند که همچون آن می توان به کشورهای نروژ، آلمان و فنلاند اشاره نمود که با نرخ بازیافت بالای ۹۰ درصد جزء موفق ترین کشورها در این زمینه به شمار می روند.
داراب اشاره کرد: موضوعات علمی در همه جای دنیا تاثیرات و نتایج غالبا یکسانی دارند. بطورمثال قرار گرفتن در معرض ترکیبات شامل فنول یا رهایش میکروپلاستیک در بدن جانداران، در همه جای دنیا مضر است و این مساله را مطالعات مستقل نشان داده است و قابل انکار نیست و این طرح موضوع نحوه روبرو شدن با آلودگی پلاستیکی همچون بطری های یک بار مصرف را دنبال می کند و ما هم باید سیستم بهینه ای داشته باشیم که از زیان های رهاسازی بازیافت غیر سیستماتیک بطری ها دور باشیم.
وی با اعلان اینکه طبق مطالعات انجام شده بهترین روش برای اطمینان از بازیافت بطری، ودیعه گذاری است، اظهار داشت: یک نشانه واضح موفقیت طرح ودیعه بر بطری این واقعیت است که تمام کشورهایی که از ۳۰ سال این طرح را کلید زدند تا به امروز آنرا ادامه داده اند، به شکلی که هیچ کشوری این طرح را شروع نکرده، مگر این که آنرا ادامه داده است.
داراب با اعلان اینکه اگر در هر جایی این طرح پس از شروع لغو شده بود، نشانه تردید است، اشاره کرد: بر این اساس از سال ۱۳۹۶ دراین خصوص به همراه سایر پژوهشگران فعال شدم و یک همایش ملی برگزار و یک طرح پایلوت را نیز در سالهای قبل در دانشگاه علم و صنعت اجرا کردیم. هم اکنون نیز درصدد هستیم رویداد ودیعه گذاری بر بطری ها را در دانشگاه های تهران و شریف برگزار نماییم.
عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت با اشاره به برگزاری رویداد ملی ودیعه گذاری بر بطری ها در دانشگاه تهران، اظهار داشت: این رویداد در روز دوشنبه، ۲۹ بهمن ۱۴۰۳ در دانشکده مکانیک دانشکدگان فنی دانشگاه تهران انجام می شود. در این رویداد آخرین وضعیت جهانی و داخلی در موضوع بازیافت بطری بحث و تبادل نظر می شود.
به گفته ی ایشان، روز ۳۰ بهمن این رویداد در دانشگاه صنعتی شریف برگزار می شود.
داراب اظهار امیدواری کرد که این رویدادها سبب تقویت ادبیات و گفتمان حوزه بازیافت سیستماتیک در مورد ظروف یک بار مصرف شود.