ربات کشاورز: گندم کاران ایران در حالی با افزایش چشم گیر هزینه های تولید و تأخیر در پرداخت مطالبات روبه رو هستند که نرخ خرید تضمینی این محصول با واقعیت های اقتصادی فاصله قابل توجهی دارد. ادامه این وضعیت، معیشت کشاورزان و امنیت غذایی کشور را با چالش جدی مواجه می کند.
به گزارش ربات کشاورز به نقل از خبر آنلاین، تولید گندم، بعنوان یکی از ارکان اصلی امنیت غذایی کشور، اهمیت بالای ی در اقتصاد کشاورزی ایران دارد. با این وجود، گندم کاران در سالیان اخیر با چالش های جدی مواجهند.
تجارت نیوز نوشت: افزایش بی سابقه هزینه های تولید، تأخیر چندماهه در پرداخت مطالبات و فاصله قابل توجه قیمت خرید تضمینی با حقیقت های اقتصادی، فشار مضاعفی بر معیشت کشاورزان وارد کرده است.
این وضعیت نه فقط امکان برنامه ریزی و سرمایه گذاری در کشاورزی را محدود می کند، بلکه سبب کاهش انگیزه نسل جوان برای ورود به این حرفه حیاتی شده و چشم انداز آینده تولید گندم در کشور را با ابهام مواجه کرده است. با این وجود، این پرسش ایجاد می شود که میزان خرید تضمینی گندم در چه وضعیتی قرار دارد و رقم پیشنهادی نرخ خرید تضمینی گندم در سال زراعی آینده چقدر است؟
علی قلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران، در رابطه با میزان خرید تضمینی و وضعیت پرداخت مطالبات گندم کاران توضیح داد: طبق آمارهای رسمی، تابحال حدود ۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تن گندم به دولت تحویل داده شده است. از این مقدار، ۹۴.۲ درصد مطالبات کشاورزان پرداخت شده و نزدیک به ۶ درصد باقیمانده هم به طور عمده مربوط به استان هایی است که بعد از اردیبهشت محصول خویش را تحویل داده اند.
او اظهار داشت: سال جاری پرداخت مطالبات کشاورزان نسبت به سال قبل حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد سریع تر انجام شده است. با این وجود، مطابق قانون حتی یک روز تأخیر در پرداخت هم قابل قبول نیست.
ماجرای طرح پرداخت خسارات کشاورزان از محل درآمد خرید تضمینی گندم چه بود؟
ایمانی ضمن اشاره به طرح پرداخت خسارات کشاورزان از محل درآمد خرید تضمینی گندم اشاره کرد: میان سازمان هدفمندسازی یارانه ها و صندوق بیمه در رابطه با نحوه پرداخت حق بیمه اختلاف نظر وجود دارد.
او عنوان کرد: در جریان برنامه هفتم توسعه، قرار بود دولت هزینه بیمه کشاورزان را از محل اعتبارات خرید تضمینی تقبل کند تا خسارت ها از این طریق جبران شود. با این وجود، کشاورزان می گویند جزئیاتی در رابطه با میزان کسر از هر هکتار، زمان و شرایط پرداخت غرامت به آنها اعلام نشده است.
تأخیر چندماهه در پرداخت مطالبات گندم کاران سبب شده خیلی از کشاورزان متحمل جریمه دیرکرد و بدهی های بانکی شوند
او اظهار داشت: از طرف دیگر، تأخیر چندماهه در پرداخت مطالبات گندم کاران سبب شده خیلی از کشاورزان متحمل جریمه دیرکرد و بدهی های بانکی شوند. در صورتیکه بخش زیادی از مفاد برنامه هفتم اجرا نشده، تنها اجرای بندی که به زیان کشاورزان است در دستور کار قرار گرفته است.
او اضافه کرد: این مورد سبب افزایش اعتراضات در استانهای مختلف شده و همچنان بلاتکلیف مانده است.
نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی با حقیقت های تولید همخوانی ندارد
مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران در رابطه با فاکتورهای مؤثر بر تعیین نرخ خربد تضمینی گندم اشاره کرد: قانون خرید تضمینی گندم برمبنای هزینه های واقعی تولید و یک سری فاکتورها اجرا می شود. در این فرایند وزارت کشاورزی لیستی از هزینه های تولید نظیر بهای بذر، کود، آبیاری، حقوق دستمزد، اجاره زمین و سایر نهاده ها تهیه می کند و سپس با درنظر گرفتن عملکرد مزارع و سودی حدود ۲۰ درصد برای کشاورزان، قیمت تمام شده محصول را محاسبه می کند.
او اضافه کرد: با این وجود، فعالان بخش کشاورزی باور دارند نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی با حقیقت های تولید همخوانی ندارد.
او اضافه کرد: بعنوان نمونه، تنها در سال ۱۴۰۴، قیمت تراکتور دو بار افزوده شد و در مجموع بیشتر از ۴۰ تا ۵۰ درصد رشد کرد. همچنین، قیمت بعضی نهاده ها ظرف یک سال از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به شش میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است.
او اظهار داشت: برای تعیین نرخ خرید تضمینی، باید هزینه های واقعی تولید درنظر گرفته شود.
بخشی از هزینه های پنهان در محاسبات دولتی نادیده گرفته می شوند
ایمانی درباره ی قیمت پیشنهادی خرید تضمینی گندم در سال زراعی جدید عنوان کرد: قبل از شروع سال زراعی جاری، نرخ پیشنهادی برای خرید تضمینی گندم ۲۴ هزار تومان پیشنهاد شده بود، اما در نهایت رقم ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شد.
او افزود: برمبنای محاسبات انجام شده و با درنظر گرفتن هزینه های واقعی تولید و تورمی در حدود ۴۰ درصد، قیمت تمام شده هر کیلو گندم سال جاری نزدیک به ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان برآورد شده است.
او اظهار داشت: قسمتی از هزینه های پنهان در محاسبات دولتی نادیده گرفته می شوند. برای مثال، در صورتیکه نرخ دولتی کود اوره ۳۹۵ هزار تومان بود، کشاورزان ناچار شدند همین نهاده را در بازار آزاد تا یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان خریداری کنند. همچنین، قسمتی از کودهای شیمیایی با قیمت چندبرابری از بازار آزاد تهیه شد.
او تاکید کرد که تورم واقعی بخش کشاورزی بسیار بالاتر از آمار رسمی بانک مرکزی است، چونکه دولت قادر به تأمین کامل نهاده ها، سوخت و خدمات مورد نیاز کشاورزان نیست و همین مساله هزینه تولید را بشدت افزایش داده است.
کشاورزی در وضعیت کنونی عملا سود اقتصادی چندانی برای کشاورزان بهمراه ندارد
مدیر عامل بنیاد ملی گندم کاران در رابطه با چالش های فعلی گندم کاران توضیح داد: هزینه های تولید کشاورزی به صورت قابل ملاحظه ای بالا رفته، اما این مورد چندان دیده نمی شود.
او اضافه کرد: به سبب همین گرانی ها، خیلی از کشاورزان در آغاز فصل کشت توانایی مالی برای خرید بذر، کود یا اجاره ماشین آلات کشاورزی ندارند و ناچارند از بانکها وام بگیرند.
ابن فعال صنفی عنوان کرد: با این وجود، به سبب تأخیر در فروش محصول و پایین بودن درآمد، نه فقط امکان بازپرداخت بدهی ها فراهم نمی گردد، بلکه معیشت روزمره آنها هم تحت فشار قرار می گیرد. شرایط موجود نشان داده است کشاورزی در وضعیت کنونی عملا سود اقتصادی چندانی برای کشاورزان بهمراه ندارد.
سهم اقتصادی کشاورزی از تولید ناخالص ملی ناچیز است
ایمانی ضمن اشاره به جنگ روسیه و اوکراین و تاثیر آن بر قیمت خرید تضمینی گندم توضیح داد: روسیه و اوکراین از تولیدکنندگان مهم گندم در جهان محسوب می شوند. بعد از آغاز جنگ اوکراین و روسیه، دولت در جلسه ای تصمیم گرفت که قیمت خرید تضمینی گندم را به ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان افزایش دهد و علاوه بر آن، ۱۰۰۰ تومان جایزه تحویل هم به آنها پرداخت کند، تا در مجموع هر کیلو گندم ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شود.
او اضافه کرد: هدف اصلی این تصمیم، تضمین امنیت غذایی و پشتیبانی از کشاورزی عنوان شده است.
او تصریح کرد: با وجود اهمیت بالای کشاورزی در تأمین غذای مردم، سهم اقتصادی آن از تولید ناخالص ملی ناچیز است. با این وجود، چالش های مختلف شامل سن بالای کشاورزان (میانگین بیشتر از ۵۰ سال)، هزینه بالای نهاده ها، مشکلات تأمین سوخت و قطعات و پیچیدگی فروش محصولات سبب شده نسل جوان علاقه ای به ورود به این حرفه نداشته باشد.
ناکارآمدی در تطبیق حقیقت های اقتصادی با برنامه های دولتی
برپایه این گزارش، با وجود اهمیت حیاتی گندم در امنیت غذایی کشور، سیاستها و مدیریت فعلی خرید تضمینی و پشتیبانی از کشاورزان نشان دهنده ناکارآمدی در تطبیق حقیقت های اقتصادی با برنامه های دولتی است.
افزایش وحشتناک هزینه های تولید، تأخیر در پرداخت مطالبات و ضعف در تأمین نهاده ها سبب شده کشاورزان با ریسک بالا و سود ناچیز مواجه باشند. ادامه این روند می تواند نه فقط تولید گندم را تهدید کند، بلکه امنیت غذایی کشور و پایداری اقتصاد کشاورزی را هم در معرض خطر قرار دهد.
منبع: ربات کشاورز