به گزارش ربات کشاورز به نقل از خبر آنلاین روزنامه ایران نوشت: به باور کارشناسان، این چرخه معیوب تنها با واقعی سازی قیمتها و ایجاد فضای رقابتی سالم قابل شکستن است؛ تصمیمی که هم انگیزه نانواها برای ارتقاء کیفیت را بیشتر می کند و هم مصرف کنندگان را به صرفه جویی تشویق می کند.
افزایش کیفیت در گرو واقعی شدن قیمت
معضل هدررفت روزانه هزاران تن نان در کشور، ریشه در یک سیاست ناصحیح دارد؛ قیمت گذاری دستوری. این سیاست نه فقط انگیزه نانوایان جهت استفاده از مواد اولیه مرغوب را از بین برده، بلکه با تبدیل نان به کالایی بی ارزش در چشم مصرف کننده، به اسراف گسترده دامن زده است. تجربه موفق گذشته و نظر کارشناسان نشان داده است «واقعی سازی قیمت ها» می تواند این چالش دیرینه را یک دفعه برای همیشه حل کند.
یکی از نانوایان که نان دولتی پخت می کند اظهار داشت: «آرد دولتی که در اختیار ما قرار می گیرد از نظر کیفی درجه یک نیست و بنابراین نان بعنوان محصول نهائی نیز کیفیت لازم را ندارد. از طرف دیگر با عنایت به قیمتی که برای نانوایی ها تعیین شده، برای ما مقرون بصرفه نیست که آرد آزاد خریداری نماییم. ازاین رو از همین آردهایی که دولت در اختیارمان قرار می دهد برای تولید نان استفاده می نماییم.»
وی ضمن اشاره به تبعات قیمت گذاری دستوری اضافه کرد: «اگر قیمت نان واقعی شود، ما برای جذب مشتری، خودبه خود بسمت خرید آرد مرغوب می رویم و کیفیت نان افزایش خواهد یافت. همین طور هزینه های واقعی تولید در قیمت گذاری دستوری نادیده گرفته می شود که همین مساله خیلی از همکارانم را از ادامه کار منصرف کرده است.»
وی اظهار داشت: «در چنین شرایطی خود نانوا آرد را تهیه می کند، ازاین رو برای افزایش فروش خود مبادرت به خرید آرد مرغوب کرده که همین مساله منجر به تولید نان با کیفیت می شود. از طرف دیگر هم اکنون هزینه های موجود در نانوایی ها در قیمت گذاری دستوری اعمال نمی شود بنابراین کار در این حرفه مقرون بصرفه نبوده و بنابراین بعضی از کنشگران این صنف از شغل خود خارج شده و مشغول به کارهای دیگری شده اند.»
این نانوا «جوش شیرین» را یکی دیگر از عوامل افت کیفیت نان دانست و توضیح داد: «ما به اجبار از جوش شیرین به جای خمیرمایه استفاده می کنیم؛ چونکه قیمت خمیرمایه بسیار بالاست و با قیمت فعلی نان، استفاده از آن به صرفه نیست.»
نقش قیمت گذاری در ارتقاء کیفیت نان
رئیس کارگروه تخصصی آرد و نان اتاق اصناف ایران در گفت و گو با گزارشگر «ایران» در مورد چالش های کیفیت نان در کشور اظهار داشت: «سه عنصر کلیدی در تولید نان با کیفیت نقش دارند؛ اول، استفاده از مواد اولیه درجه یک؛ دوم، استفاده از نیروی انسانی ماهر و آموزش دیده و سوم، تجهیز نانوایی ها به ماشین آلات مدرن و ابزارهای به روز.»
محمدجواد کرمی ضمن اشاره به نقش قیمت گذاری در ارتقاء کیفیت نان اضافه کرد: «تا زمانیکه قیمت نان واقعی نشود، نمی توان انتظار بهبود کیفیت داشت؛ چونکه رقابت، موتور محرک کیفیت است. در خیلی از کشورهای توسعه یافته، دولت ها بازار نان را آزاد گذاشته اند و صرفا نظارت می کنند. اما در ایران قیمت گذاری دستوری سبب شده نانوایان و همین طور تولیدکنندگان آرد انگیزه ای برای ارتقاء کیفیت نداشته باشند.» ایشان در ادامه به تجربه موفق یک دهه پیش اشاره نمود و اظهار داشت: «در آن زمان یارانه نان مستقیماً به مردم پرداخت می شد و همین سیاست موجب شد نانوایان بتوانند آزادانه از هر کارخانه ای که دوست دارند آرد تهیه کنند و تولیدکنندگان آرد نیز برای جذب مشتری، کیفیت را بالا بردند؛ بنابراین نانی که هم از نظر طعم و هم از نظر کیفیت رضایت بخش بود، در اختیار مردم قرار گرفت.» وی تاکید کرد: «اگر می خواهیم نان ایرانی به جایگاه واقعی خود برسد، باید فضای رقابتی سالمی برای نانوایان فراهم نماییم تا کیفیت، نه با اجبار بلکه با انگیزه و خلاقیت رشد کند.»
آیا قیمت نان در میزان هدررفت مؤثر است؟
آمارها حکایت از هدررفت سالانه حدود ۲ میلیون تن نان در کشور دارد؛ رقمی که معادل ۳۰ درصد از کل تولید ملی است. دو عامل اصلی این فاجعه ملی، به صورت مستقیم به سیاست قیمت گذاری دستوری گره خورده است. عامل اول، استفاده از آرد نامرغوب و جایگزینی مواد مضر مانند جوش شیرین است که موجب می شود نان تولیدی به سرعت بیات و غیرقابل مصرف شود.
عامل دوم نیز تزریق یارانه پنهان به نان است که آنرا به کالایی بسیار ارزان مبدل کرده است. این ارزانی، ارزش ذاتی نان را در نگاه مصرف کننده پایین آورده و منجر به خرید بیشتر از نیاز و در نهایت دورریز بالای آن شده است.
راه برون رفت از این بحران، باآنکه دشوار اما کاملا روشن است: عبور از قیمت گذاری دستوری و سپردن تعیین قیمت به مکانیسم رقابت. این تغییر، چرخه ای متفاوت را ایجاد خواهد کرد: نانوا برای جذب مشتری به کیفیت روی می آورد، نان با کیفیت تر دیرتر بیات می شود، مصرف کننده برای خرید نان با ارزش، پول بیشتری پرداخت می کند و بنابراین در مصرف آن نیز دقت بیشتری به خرج می دهد.
منبع: agrobot.ir