به گزارش ربات کشاورز به نقل از ایسنا شینا انصاری در هفتمین جلسه کارگروه آلودگی هوا در دولت چهاردهم که امروز در نهاد ریاست جمهوری برگزار شد، اظهار نمود: از سال ۱۳۹۳ در مورد بوی نامطبوع در راه فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) و آزاد راه تهران ـ قم بصورت مستمر گزارشاتی اعلام گردید و سال ۱۳۹۷ مورد توجه مقامات دولتی قرار گرفت.
وی اظهار داشت: در دولت دوازدهم نیز دستور موکدی جهت بررسی این مورد صادر شد.
انصاری در مورد شناسایی علل و عوامل این بو اظهار نمود: کانون های گوناگونی در مورد انتشار این بوی نامطبوع شناسایی شد که همچون این کانون ها واحدهای دامداری و کشتارگاهی البته مرکز دفن آرادکوه است.
وی اضافه کرد: حالا سازمان بازرسی کل کشور نیز به این مورد ورود کرده و گزارشی را به معاون اول رئیس جمهور تقدیم کرده و پیشنهاداتی نیز در این گزارش عرضه شده است.
۲۷ کانون نقطه ای مشخص شد
در بخشی از این جلسه محسن شهریاری مقدم – مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک – به تشریح جزئیات بررسی علل و عوامل انتشار بوی نامطبوع در راه فرودگاه بین الملل امام خمینی (ره) و آزاد راه تهران ـ قم پرداخت و اظهار داشت: بوی نامطبوع مسیر فرودگاه بین الملل امام خمینی (ره) و آزاد راه تهران ـ قم بطور کلی دارای سه عامل اصلی همچون کارهای دامداری، مرغداری و کشتارگاهی، عدم مدیریت دفع پسماند، شیرابه و پسماند از طرف مجتمع آرادکوه و عدم مدیریت فاضلاب و نسبت فاضلاب تولیدی به تصفیه خانه هاست.
وی تاریخ تشکیل اولین نشست کارگروه رفع این بوی نامطبوع را ۱۴ مهرماه ۹۸ ذکر کرد و اظهار داشت: بر مبنای بررسی های سازمان حفاظت محیط زیست در این محدوده ۲۷ کانون اصلی نقطه ای، فاضلاب های شهری و روستایی و سه کانون اصلی به عنوان علل بوی نامطبوع شناسایی شد؛ بویی که شب هنگام به علت جهت بادهای غالب بیشتر است.
وی سه کانون اصلی را نیز آرادکوه، مجتمع دام گستر و کانال های فاضلابی است که به تفکیک یک مرکز دفع، ۱۸ واحد دامی، ۱۷۱ واحد فعال مجتمع دامگستر، یک مرغداری، سه واحد لبنی و سه کشتارگاه هستند.
شهریاری مقدم به برنامه های عملیاتی شهرداری تهران بعد از برگزاری اولین نشست کارگروه رفع بوی نامطبوع ۱۳۹۸ اشاره نمود و اظهار داشت: اجرای پوشش مراکز دفن، اجرای کانال روبسته شیرابه، خرید ۴ دستگاه تاپ ترن، راه اندازی ۲۰ هکتار سایت جدید تولید کمپوست، افزایش ظرفیت تصفیه خانه شیرابه تا ۵۰۰ متر مکعب در روز و سیستم تهویه و بیوفیلتراسیون سالن های پردازش همچون برنامه های عملیاتی شهرداری بوده که اعتبار مورد نیاز آن در سال ۱۳۹۸ حدود ۹۰ میلیارد تومان بوده است.
وی افزود: برنامه های عملیاتی سازمان جهاد کشاورزی بر مبنای جمع بندی جلسه کارگروه رفع بوی نامطبوع، راه اندازی ۹۴ کیلومتر کانال انتقال فاضلاب به محل نیروگاه مجتمع دام گستر، تکمیل سیستم بیوگاز مجتمع دام گستر، تکمیل سیستم بیوگاز شرکت لبن، راه اندازی سیستم بیوگاز با ظرفیت ۵۰۰ کیلووات در دامداری پاکدشت بوده است که در سال ۹۸ حدود ۱۷۶ میلیارد تومان اعتبار لازم داشته است اما از میان این برنامه های عملیاتی بخشی از راه اندازی ۹۴ کیلومتر کانال انتقال فاضلاب به محل نیروگاه مجتمع دام گستر اجرائی شده است.
به گفته وی راه اندازی نیم مدول تصفیه خانه فاضلاب اسلامشهر، اجرای ۵۶ کیلومتر شیکه فاضلاب اسلامشهر، اجرای ۱۹ کیلومتر شبکه فاضلاب بهارستان و راه اندازی مدول اول تصفیه خانه بهارستان نیز از برنامه های عملیاتی شرکت آب و فاضلاب استان تهران بوده است که به جز راه اندازی مدول اول تصفیه خانه بهارستان، بقیه موارد انجام شده و اعتبار مورد نیاز این اقدامات در سال ۹۸ حدود ۲۸۳ میلیارد تومان بوده است.
شهریاری مقدم اضافه کرد: برنامه عملیاتی تعیین شده برای شرکت آب منطقه ای استان تهران نیز رفع انسداد، اصلاح شیب و لایروبی رودخانه های منطقه بوده که در سال ۹۸ حدود ۱۲ میلیارد اعتبار نیاز داشته و انجام شده است.
شهریاری مقدم گزارش سازمان حفاظت محیط زیست از دستورالعمل ها و حدود مجاز تصویب شده را نیز تشریح کرد و اظهار داشت: سال ۱۴۰۲ دستورالعمل مدیریت زیست محیطی و بهداشتی فضولات دامی مایع و جامد در گاوداری های صنعتی و مجتمع های دامپروری تصویب گردید و در همان سال حدود مجاز انتشار ترکیبات مولد بو از کلیه منابع ساکن نیز به تصویب هیأت وزیران رسید. سال ۱۴۰۳ دستورالعمل نحوه پایش آلودگی بو از طرف دفتر پایش فراگیر محیط زیست در معاونت محیط زیست انسانی به تصویب رسید.
به گفته وی همین طور در اولین نشست کمیسیون زیربنایی، صنعت و محیط زیست که در تاریخ ۹ تیرماه ۱۴۰۴ برگزار شد، گزارش بازرسی کل استان تهران در باره بررسی عوامل و علل بوی نامطبوع در راه فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) و آزاد راه تهران- قم مورد بررسی قرار گرفت که مصوبات دومین جلسه کارگروه رفع بوی نامطبوع در محور تهران ـ قم با تمرکز بر سازمان حفاظت محیط زیست تصمیم درباره ی شرح وظایف دستگاه ها در چارچوب کارگروه رفع بوی نامطبوع محور تهران ـ قم با همکاری اعضای کارگروه، اولویت بندی اقدامات برای علل و عوامل ایجاد بوی نامطبوع در محدوده در چارچوب برنامه های اجرائی کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت و تعیین منابع مالی مورد نیاز اقدامات اولویت بندی شده با همکاری سازمان برنامه و بودجه بود.
شهریاری مقدم در ادامه اظهار داشت: در دومین جلسه که ۲۸ تیر ۱۴۰۴ برگزار شد نیز، اقدامات پیشنهادی سه دستگاه وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفت.
وی به برگزاری دومین جلسه کمیسیون زیربنایی صنعت و محیط زیست در ۳۱ شهریورماه ۱۴۰۴ نیز اشاره نمود و ضمن ارائه شرحی از مصوبات این جلسه اظهار داشت که تشکیل جلسه سازمان حفاظت محیط زیست با نمایندگان سازمان بازرسی کل استان و تعیین اولویت های عملیاتی یک ماهه مصوب شد و تعیین تکلیف مدیریت مجتمع دام گستر، مدیریت پسماند و فضولات دامی مجتمع دامگستر، رفع انسداد کانال و رودخانه ها، امکان سنجی سرپوشیده کردن کانال نواب، توقف بازچرخانی شیرابه و اورهال ۵ دستگاه تاپ ترن مد نظر قرار گرفت که توقف بازچرخانی شیرابه انجام شده و رفع انسداد مسیر کانال و رودخانه ها نیز لایروبی و ساماندهی رودخانه شادچای در محدوده صبا شهر در حال انجام می باشد.
وضعیت موجود چطور است؟
وی ضمن توصیف وضع موجود اظهار داشت: اقدامات محیط زیستی مناسبی در سه واحد تولید لبنیات، دو واحد تصفیه خانه فاضلاب شهری اسلامشهر و رباط کریم و دو واحد کشتارگاه از مجموع سه واحد انجام شده است.
وی درباره ی تصفیه خانه فاضلاب شهری بهارستان اضافه کرد: بهارستان فاقد تصفیه خانه است.
شهریاری مقدم سپس واحدهایی که اقدامات زیست محیطی مناسبی انجام ندادند را برشمرد و اظهار داشت: وضعیت مرکز پردازش و دفع پسماند آرادکوه، مجتمع دامگستر با ۱۷۱ واحد فعال، یک واحد مرغداری و اقدامات فاضلاب خام در رابطه با رودخانه، کانال و تصفیه خانه مناسب نبوده است. همینطور این شرایط در ۱۸ واحد دامداری نیز وجود دارد که باآنکه در ۷ واحد مشکل تصفیه فاضلاب حل شده اما مدیریت فضولات دامی انجام نشده است.
جریمه های عجیب و اخطاریه های بسیار
وی در نهایت به تشریح مواردی پرداخت که سبب باقی ماندن معضل این بوی نامطبوع شده است، اظهار داشت: میانگین تعداد اخطاریه ۱۸ واحد دامداری از سال ۱۳۹۸ برای هر واحد ۱۰۶ اخطار بوده است. همینطور میانگین تعداد سالهای قرار گرفته در فهرست صنایع آلاینده این ۱۸ واحد، ۱۸ سال است. از طرف دیگر با این وجود که برای ۱۵ واحد قرار منع تعقیب صادر شده، جریمه پرداخت شده یک میلیون تومان بوده است بدین سبب جرایم و احکام قضایی در این رابطه بازدارنده به نظر نمی رسد.
وی ضمن اشاره به شرایط آرادکوه و عدم بازدارندگی جرایم و احکام قضایی نیز اظهار داشت: در ارتباط با شرایط مرکز دفن و پردازش آرادکوه نیز سازمان مدیریت پسماند در سال ۱۳۹۹ به پرداخت جزای نقدی ۸ میلیون تومانی و در سال ۱۴۰۲ به پرداخت مبلغ ۹۶ میلیون تومانی محکوم شده است. همینطور از حیث تکرار نیز برای بار سوم مقابل سازمان مدیریت پسماند در مراجع قضایی طرح دعوی شده است.
مجتمع دام گستر؛ ۷۴۷ اخطاریه و ۶ ماه حبس تعزیری
وی یکی از علل دیگری را که منجر به باقی ماندن این معضلات شده فقدان متولی واحد برای مجتمع دامگستر دانست و اظهار داشت: همچون مشکلات مجتمع دام گستر با ۱۷۱ واحد دامداری فعال و ۳۳ هزار راس دام سنگین وجود ۳۰۰ تن فضولات جامد در روز و هزار و ۱۰۰ متر مکعب کود مایع و فاضلاب سالن های شیر دوشی است.
وی همینطور به موارد فقدان سیستم تصفیه خانه، دپوی غیر اصولی دامی در فضای آزاد، تخلیه و رهاسازی فاضلاب خاک سالن های شیردوشی به محیط نیز اصرار کرد و اضافه کرد: ۷۴۷ مورد اخطاریه به مجتمع دامگستر و واحد های دامی مستقر در آن صادر شده و یکی از مدیران مجتمع نیز به ۶ ماه حبس تعزیری محکوم شده است.
کاهش ۱۸.۵ درصدی کانون های نقطه ای بوی نامطبوع در راه ۶ ساله
وی ضمن جمع بندی این شرایط اظهار داشت: سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۴ بطور کلی تنها ۱۸.۵ درصد از تعداد کانون های نقطه ای مولد بو کم شده اند که سه واحد لبنی و دو کشتارگاه بودند.
چهار دلیل برای تداوم بوی بد
شهریاری مقدم در انتهای سخنان خود چهار دلیل عدم بازدارندگی جرایم و احکام قضایی، عدم انجام مصوبات توسط متولیان موضوع، فقدان متولی واحد برای مجتمع دام گستر و محدودیت منابع مالی را به عنوان علل باقی ماندن معضل بوی نامطبوع در راه فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) و محور تهران ـ قم جمع بندی کرد.
در ادامه این جلسه محمد صابر باغخانی پور – مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران – با اشاره به مطالعاتی که در سالهای قبل از طرف این اداره کل انجام شده است نیز اظهار داشت: مطالعات بر این اساس بوده است که مجتمع دام گستر ۴۸ درصد، موارد در رابطه با فاضلاب ۲۹ درصد، مجتمع آرادکوه ۲۰ و سایر منابع ۳ درصد در علل این بوی نامطبوع نقش داشتند.
قبول یک اصل مهم؛ نقش هر یک از علل بوی نامطبوع کلیدی است
در همین رابطه صدیقه ترابی – معاون محیط
زیست انسانی سازمان حفاطت محیط زیست – اظهار نمود: در وهله اول باید پذیرفت که شدت بوی نامطبوع موضوعی نسبی است. به همین دلیل باآنکه مطالعات دیگری نیز با گزارش شهرداری مغایر است اما باید پذیرفت که هر سه مورد، نقشی کلیدی دارد و باید نسبت به رفع این عوامل اقدام نمود.
معضل بوی نامطبوع را ملی ببینید
سپس محمد جعفر قائم پناه – معاون اجرائی رئیس جمهور – با اعلان اینکه این بوی نامطبوع خوشایند کشور نیست، اظهار داشت: این مشکل باید به عنوان موضوعی ملی تلقی شود. ذی مدخلان باید از نظر ملی به این مورد توجه نمایند چونکه این شرایط در شأن کشور نیست. دستگاه هایی مانند وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و شهرداری تهران باید ابتدا باور کنند که بوی نامطبوع مسیر فرودگاه امام خمینی (ره) و مسیر تهران – قم موضوعی انسانی و ملی است، چونکه تصویب مصوبه یک سوی این مورد و سوی دیگر اهمیت آنرا باور کنند.
در پایان این جلسه ضمن جمع بندی مسائل و ارائه توضیحاتی از طرف سازمان بازرسی مقرر شد تا اقدامات و شرح وظایف هر یک دستگاه ها در جلسه آینده ارائه شود.
منبع: ربات کشاورز