ربات کشاورز: صنعتگران معتقدند که زعفران نتوانسته بطور شایسته و بایسته در بازار ارزش افزوده احداث کند؛ در همین راستا محققان درصدد برآمدند تا به بازار این صنعت رنگ و لعاب دیگری بدهند.
خبرگزاری مهر- گروه دانش و فناوری، میترا سعیدی کیا: زعفران یا زَرپَران گیاهی است از تیره زنبقیان که خواص زیادی از قبیل دارویی و رنگ غذایی دارد. ایران بزرگ ترین تولیدکننده زعفران در دنیا به حساب می آید. کشت آن در شهرستان های زاوه، تربت حیدریه، گناباد، تربت جام، تایباد، باخرز، نیشابور، بجستان، کاشمر، خلیل آباد، قائنات، فردوس، بشرویه، سرایان، بیرجند و اخیرا در استان های فارس، کرمان، لرستان، قزوین، استان اردبیل (الموت) و استان آذربایجان شرقی انجام میگردد که این نشاندهنده بازار گسترده زعفران است.
کارشناسان معتقدند که کشت صحیح زعفران بالقطع تأثیر بسزایی در کیفیت محصول نهایی دارد و انتخاب زمین، خاک، آب و هوا، زمان کشت، نوع و مقدار پیاز، ژرفای کاشت و روش کاشت از عواملی هستند که می توانند در کاشت صحیح زعفران نقش اساسی داشته باشند که این باز می تواند برپایه دانش باشد.
فرآوری و تولید محصولات متنوع و با ارزش افزوده فرآیندی است که در آن گروه های مختلفی از قبیل بهره برداران، صاحبان صنایع، مراکز علمی و دانشگاهی، صادر کنندگان، واردکنندگان و دستگاه های نظارتی مشارکت دارند. بدون شک انجام فعالیت های سالم، پویا و متناسب با شرایط اجتماعی، اقتصادی در صنعت زعفران باز بدون احداث هماهنگی بین کلیه دست اندرکاران و بکارگیری دانش و فناوری های روز میسر نخواهد بود.
بازار ۹۲ درصدی زعفران در دست ایران
دکتر محمدحسین عصاره، دبیر ستاد توسعه فناوری گیاهان دارویی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در زمینه زعفران می گوید: ایران ۹۲ درصد تولید جهانی را در زعفران به خود اختصاص داده که ۳۸۰ میلیون دلار آن به صورت خام صادر میگردد. توجه به زعفران در نهادهای علمی و از طرف دیگر تولید زعفران ارگانیک برای صادرات می تواند سوژه خوبی برای محققان و پژوهشگران کشور باشد. همین طور بازار گسترده آن نیاز به مدیریت دارد که تنها با تولید و فروش آن به صورت خام به اختتام نمی رسد و به قول کارشناسان باید دستخوش تحولاتی به واسطه محققان شود.
در همین راستا برخی شرکت های دانش بنیان هستند که توانسته اند در زمینه صادرات زعفران به کشورهای اروپایی و امریکایی فعالیتهایی داشته باشند. ندا تقوی مدیر یکی از این شرکت ها به خبرنگار مهر اظهار داشت: در این شرکت برای تولید زعفران ارگانیک به موفقیتهایی دست یافتیم و توانستیم زعفران های ارگانیک بدون کودهای شیمیایی تولید نماییم.
وی می گوید: زعفران هایی که به تولید و صادرات رسانده ایم شناسنامه دار هستند و مطابق با استاندارد بین المللی اروپا و ایزوهای بین المللی امریکا و ژاپن تولید می شوند.
مسعود جمشیدیان، مدیر مرکز رشد واحدهای فناور تربت حیدریه باز به خبرنگار مهر درباره اهمیت زعفران و ظرفیت بالای این طلای سرخ اظهار داشت: شرکت های دانش بنیان و فناور مرکز رشد فناوری تربت حیدریه از ظرفیت های بسیار بالایی در جهت برطرف نمودن نیازهای فناورانه دستگاه ها و ارگان ها برخوردار می باشند.
وی اشاره کرد: ورود نوآوری به صنعت زعفران شاید در کوتاه مدت جواب ندهد ولی می توان اثر خوب آنرا در طولانی مدت و با احداث ارزش افزوده مشاهده کرد.
جمشیدیان با تاکید بر احداث ارزش افزوده در صنعت زعفران اظهار داشت: زعفران ایرانی تابحال در پایین ترین سطح خود در چارچوب فله خام فروشی میگردد که نیاز است برای پیشگیری از این روند تغییراتی با نواوری در پروسه فراوری و تولید محصول صورت بگیرد و با برند معتبر وارد بازارهای جهانی شویم.
اقدام استارت آپ ها در مزارع زعفران
مدیر مرکز رشد واحدهای فناور تربت حیدریه با اشاره به اینکه هم اکنون ۲۴ استان درگیر تولید زعفران هستند، اضافه کرد: بازارپسندی و توجه به مدل توریستی زعفران در کشور منجر به ایجاد ارزش افزوده خواهد شد. ایران بزرگترین تولید کننده زعفران در دنیا است؛ از این رو با عنایت به ظرفیت استفاده از این صنعت در صدد برآمدیم تا رویداد استارت آپی در صنعت زعفران برگزار کنیم؛ برگزاری این رویداد می تواند صنعت زعفران را متحول کند.
حذف دلالان با یک اپلیکیشن ایرانی برای خرید زعفران با کیفیت
جمشیدیان اشاره کرد: یکی از بازارهای صنعت زعفران بازار عرضه گل و پیاز زعفران است که این بازار خوبی است ولی در صورتیکه دلالان از پروسه خرید تا فروش حذف شوند. همین طور گل های زعفرانی که به فروش می رسند معمولا در محیط نامناسبی قرار می گیرند که این موجب میکروبی شدن گل زعفران خواهد شد. در همین راستا یکی از استارت آپ هایی که در صنعت زعفران وارد شده در امتداد حذف واسطه ها و خرید گل های زعفران در شرایط بدون میکروب توانسته اپلیکیشینی را طراحی کند.
مدیر مرکز رشد واحدهای فناور تربت حیدریه اضافه کرد: به واسطه این اپلیکیشن گل های زعفران در محل زمین کشاورزی به فروش می رسند و به محل دیگری وارد نمی شوند؛ به این صورت که به واسطه این نرم افزار خریدار و فروشنده می توانند تعامل برقرار کنند تا در بستر آنلاین گل مزرعه به خریدار به فروش برسد. همین طور دلالی در پروسه فروش گل زعفران که منجر به نوسانات بازار میگردد از بین می رود؛ همین طور گل زعفران در مزرعه بدون اینکه وارد مکانی شود و میکروب جذب نماید، به فروش می رسد.
به گفته وی، این اپلیکیشن طوری طراحی شده که می تواند قیمت کارشناسی شده را برای زعفران تعیین کند؛ البته برای فروش پیاز زعفران هم می توان با این اپلیکیشن با فروشنده و خریدار در تعامل بود. تا کنون چنین نمونه ای برای خرید و فروش گل زعفران نداشته ایم و سرمایه گذاری روی این مساله می تواند تحول شگرفی در فروش گل زعفران احداث کند.
تولید زعفران های کشیده و بدون آسیب
جمشیدیان همین طور اشاره کرد: خاصیت ظاهری سوژه دیگری است که در تولید زعفران مهم می باشد. این مهم می باشد که زعفران به صورت قلمی و کشیده خشک شود؛ از این رو دستگاهی توسط یک تیم استارت آپی ساخته و طراحی شده که به صورت حرفه ای کلاله های گل زعفران را به بهترین نحو خشک می کند.
وی اضافه کرد: هم اکنون زعفران به صورت تجربی و دستی خشک میگردد و در دسترس قرار می گیرد اما به واسطه این دستگاه می توان زعفرانی با کیفیت و به صورت قلم شده به بازار وارد کرد؛ به واسطه این دستگاه به بافت زعفران آسیبی وارد نمی گردد.
جمشیدیان تاکید داشت که وارد کردن کمترین لطمه به زعفران در هنگام خشک کردن می تواند بیشترین سوددهی را داشته باشد چونکه قیمت آن افزایش می یابد و محصول نهایی از ظاهر خوبی باز برخوردار خواهد شد. تولید زعفران با خاصیت های ظاهری می تواند توجیه پذیر باشد و ارزش افزوده احداث کند.
زانو زدن زخم دیابتی در مقابل طلای سرخ
کارکرد گیاهانی همچون زعفران تنها به صنعت غذایی محدود نمی گردد بلکه می توان از آنها در صنعت دارویی باز بهره برد. از همین رو محققان کشور در صدد بر آمدند تا از گیاه زعفران برای درمان زخمهای دیابتی استفاده کنند.
علیرضا رامندی، دانشجوی بیوتکنولوژی دانشگاه تربت حیدریه و یکی از محققان پروژه تولید پماد، پانسمان و چسب درمان زخم های دیابتی به خبرنگار مهر اظهار نمود: زخم های دیابتی ها عفونی هستند و قابلیت ترمیم ندارند از همین رو در صدد برآمدیم تا با تحقیقاتمان، زعفران را فراوری و به واسطه آن سه محصول تولید نماییم. در پروسه تحقیقات برای تولید پانسمان، چسب زخم و پماد درمان زخم های دیابتی توانستیم اثبات نماییم که ماده ای در زعفران می تواند در ترمیم زخم های دیابتی موثر باشند.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه در این پروسه از فناوری نانو بهره بردیم، افزود: تولید نانوذرات نقره از بنیه زعفران، سبب ترمیم زخم های دیابتی می شود؛ طی آزمایشاتِ بررسی نانوذره و تاثیر آن در موش های مبتلا به دیابت به نتیجه رسیدیم که این ماده می تواند زخم های دیابتی را ترمیم کند. پروسه درمانی اثر ماده تولیدی روی موش های ۲۱ روزه نشان داد که ترمیم زخم دیابتی امکان پذیر است.
وی با اشاره به اینکه درصدد هستیم که پژوهش خودرا در چارچوب مقاله استخراج نماییم، افزود: پانسمانی که با فراوری زعفران تولید خواهد شد برای افراد مبتلا به زخم های دیابتی به کار می آید. ما یقین داریم که این طرح ارزش تجاری سازی شدن را دارد.
سرمایه گذاری خارجی روی طرح های زعفرانی ایرانی
دکتر حامد کاوه، عضو هیئت علمی و رئیس پژوهشکده ملی زعفران دانشگاه تربت حیدریه باز در گفتگو با خبرنگار مهر درباب چالش های حوزه زعفران اظهار نمود: بیشتر صادرکننده ها، صادرکننده حرفه ای محصولات هستند و اگر بعنوان مثال امروز زعفران نداشته باشند، پسته، فرش و… صادر می کنند و برای آنها فرقی نمی کنند که چه صادر کنند.
رئیس پژوهشکده ملی زعفران دانشگاه تربت حیدریه با اشاره به اینکه صادرات زعفران به واسطه این سرمایه گذاران گردش مالی خوبی دارد، اضافه کرد: سرمایه گذاران معتقدند که وقتی از خود زعفران پول کافی بدست می آورند پس دلیلی ندارد که روی طرحی فناورانه که زمان بر است، وقت بگذاریم.
کاوه افزود: نقش حمایتی دولت از راه توسعه بنگاههای دانش بنیان و شتابدهنده ها اینجا پررنگ تر خواهد شد و اگر چند طرح را حمایت کنند و به نتیجه برسد بقیه سرمایه گذاران هم می بینند که زعفران چه آورده هایی دارد و در نتیجه آن چه درآمد بیشتری خواهد داشت. آنقدر که سرمایه گذاران از زعفران درآمد دارند رغبتی برای احداث ارزش افزوده بالاتر ندارند؛ اما از طرفی هم دانش بنیان ها بنیه مالی کافی ندارند.
به گفته وی، ما در صدد برآمدیم تا به هر ترتیبی که شده از طرح های نوآورانه در رابطه با زعفران حمایت هایی داشته باشیم.
وی اضافه کرد: همین طور توانسته ایم با ارتباطاتی که دانشگاه و پژوهشکده با کشورهایی مانند هلند و سوئد داشته، استارت اپ ها را به سرمایه گذاران خارجی وصل نماییم.
وی افزود: برمبنای تفاهم نامه هایی که داریم و به واسطه شتابدهنده های فعال در عرصه مواد غذایی در هلند و سوئد، از طرح های ایرانی که در زمینه زعفران هستند حمایت میگردد. بدین واسطه محصولات ایرانی با سرمایه گذاری خارجی به تولید می رسند به حدی که مجریان طرح می توانند در همان کشور شرکت ثبت کنند. این موقعیتی است که برای شرکت های صادر کننده کنونی تهدید شمرده می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربت حیدریه افزود: ما مجبور هستیم که به سمت سرمایه گذاری روی طرح های فناورانه برویم چونکه تا چند سال دیگر پولی که سرمایه گذاران از فروش خام زعفران به دست می آورند را نخواهیم داشت؛ اگر سراغ ارزش افزوده نرویم ارزش اقتصادی خودرا در این زمینه از دست می دهیم.
وی با اشاره به چالش های سر راه سرمایه گذاری روی زعفران اظهار داشت: ما در بحث بازاریابی باز ضعیف هستیم و باید بر اساس نیاز بازار، عرضه نماییم چونکه ظرفیت تولید زعفران زیاد است اما فراوری این محصولِ ثمین پایین.
شتابدهنده ها به تولید محصولات زعفرانی ایرانی شتاب می دهند
رئیس پژوهشکده ملی زعفران دانشگاه تربت حیدریه با اشاره به اینکه شاید ۱۵ سال طول بکشد که دیگر زعفران را فله ای صادر نکنیم و آن چیزی که بازار می خواهد را عرضه نماییم، عنوان کرد: اگر به مرحله ای برسیم که محصولاتی را از زعفران تولید نماییم، برای کشورهایی همچون چین، افغانستان، شیلی، اتحادیه اروپا، جنوب سوئد و… خیلی از کشورها که به تولید زعفران مشغول هستند تهدیدی محسوب می شویم.
کاوه با اشاره به اینکه اگر برای محصولات حاصل از زعفران تصمیم گیری نشود و ما محصولات فناورانه تولید نکنیم، شاید فروش فله هم با مشکل روبرو شود، اشاره کرد: بدین واسطه گرفتار نقصان درآمد می شویم و این مساله تبعات اجتماعی خواهد داشت.
عضو هیات علمی دانشگاه تربت حیدریه با اشاره به اینکه در همین راستا مقرر است شتابدهنده ای برای پشتیبانی از طرح ها راه اندازی شود، اشاره کرد: یک حلقه مفقوده وجود دارد که آن هم شتابدهنده است تا ایده های استارت آپ ها به محصول تبدیل شوند در این زمینه باز با همکاری معاونت علمی و فناوری در حوزه تخصصی زعفران شتاب دهنده ای راه اندازی می نماییم.
کاوه اضافه کرد: به واسطه این شتابدهنده محصولات فناورانه در چارچوب یک استاندارد بین المللی می توانند به تولید برسند.
به گزارش ربات کشاورز به نقل از مهر، از آنجائیکه کشور ما پتانسیل زیادی در زمینه تولید و صادرات زعفران دارد، باید برای عرضه و تولید این طلای سرخ بیشتر از گذشته آگهی فعالان دانشگاهی و علمی را جدی گرفت تا علاوه بر مدیریت در تولید و عرضه بتوانیم برای تولید سایر فراورده های غذایی و دارویی از گیاه زعفران باز گام برداریم و به اشتغالزایی، درآمدزایی بیشتر و صادرات موفق تر دست یابیم.