در گفتگو با رییس پژوهشگاه ابن سینا مطرح شد از درمان سرطان و ناباروری تا اصلاح نژاد دام

ربات کشاورز: رئیس پژوهشگاه ابن سینا با بیان این که باید نظارت کیفی بر مراکز درمان ناباروری وجود داشته باشد، اظهار داشت: باید این نظارت توسط وزارت بهداشت صورت گیرد و خدمات نمایش شده در مراکز ارتقا پیدا کند چونکه صرف وجود داشتن یک مرکز IVF کفایت نمی نماید.
دکتر محمدرضا صادقی در گفت و گو با ایسنا، با تاکید بر این مطلب اظهار داشت: باید خدمات این مراکز از لحاظ کیفی افزایش پیدا کند تا هزینه ای که زوجین می کنند هدر نرود. به همین علت مراکز درمان ناباروری آماده هستند که به این گروه از جامعه که تعدادشان هم کم نیست کمک کنند که نه تنها یک بچه بلکه چندین فرزند داشته باشند تا قسمتی از آن نیروی جوانی را که کشور برای سازندگی به آنها نیاز دارد تأمین کند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا پژوهشگاه ابن سینا به مرحله ای رسیده که به علت تحریم ها مجبور شود از اقلام مصرفی با کیفیت پایین استفاده نماید، اظهار داشت: تمام مراکز به دنبال این هستند که بهترین برند اقلام مصرفی را خریداری کنند ولی گاهی اوقات شرکت ها می گویند این برند خاص را نداریم و مراکز مجبور می شوند از برندهای دیگر خرید کنند. گاهی اوقات هزینه برخی کالاها افزایش می یابد و در مقابل هزینه یک کالای دیگر پایین است. از جانب دیگر چون هزینه ها بالا رفته پس مراکز هم نمی توانند هر مبلغی که می خواهند را از بیمار بگیرند.
صادقی افزود: در پژوهشگاه ابن سینا و خیلی از مراکز دیگر، جهت گیری به این سو است که بهترین محصولات خریداری شوند ولی گاهی اوقات می بینید که شرکت در یک برهه زمانی می گوید این کالا وجود ندارد یا از گمرک ترخیص نشده، اهتمام ما بر این است که حداقل ذخیره سه تا شش ماهه ای را داشته باشیم تا در برهه های زمانی مختلف خدای ناکرده با مشکلی مواجه نشویم اما اگر زمانی دولت بخواهد تأمین اعتبار نکند و برندهای خوب محصولات موردنیاز ما وارد کشور نشود بالطبع مراکز حتما به سمت برندهایی که کیفیت پایین تری دارد گرایش پیدا خواهند کرد.
رئیس پژوهشگاه ابن سینا درباره بودجه ای که دولت برای پشتیبانی از زوجین نابارور اختصاص داده باز اظهار داشت: از آن جایی که یکی از خواسته های به حق مردم در سفرهای استانی از زمان دولت هفتم و هشتم این بود که هزینه درمان ناباروری را ندارند دولت با وزارت بهداشت تعامل کردند و قرار شد که یک ردیفی در بودجه سالانه درباب پشتیبانی از زوجین نابارور دیده شود. قسمتی از این بودجه را دانشگاه ها صرف تجهیز مراکز درمان ناباروری کردند و الان دیگر تقریباً در تمامی مراکز استان ها مراکز درمان ناباروری داریم.
وی اضافه کرد: یک قسمتی از این تجهیز مراکز به مدد همان بودجه ای بود که از همین محل تأمین شد و یک قسمتی از بودجه هم قرار شد در اختیار زوجین نابارور قرار گیرد که یک دفعه بطور بلاعوض درمان را انجام دهند. قسمتی از دانشگاه ها اعلام نمودند که ما این بودجه را در اختیار زوجینی قرار می دهیم که زیر نظر سازمان بهزیستی یا کمیته امداد قرار دارند. در بودجه ۹۸ اطلاعی ندارم که چنین چیزی وجود دارد یا نه.
صادقی افزود: اخیرا باز شنیده می شود که بنیاد برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام، ستادی را تحت عنوان ستاد احسان به وجود آورده است. هدف ستاد احسان این است که طبق فرمایشات رهبری از زوجین نابارور مستمند حمایت کنند. یک راه این است که پول این درمان به زوجین داده شود و یک راه دیگر هم این است که این ستاد با مراکز درمان ناباروری تعامل داشته باشد. راه های مختلفی وجود دارد که مراکز درمان ناباروری تقویت شوند و بطور حتم بایستی در تقویت مراکز هم مراکزی که به لحاظ کیفیت کار نتایج قابل قبولی دارند تقویت شوند. می توان چند مرکز خاص را انتخاب نمود و زوجین ناباروری که نیاز مالی دارند را به آن مراکز ارجاع داد البته باید بحث رانت هم که گاهی ما شاهدش هستیم وجود نداشته باشد و مراکزی که شاخص های عملکردی خوبی دارند انتخاب شوند. سود اصلی این کار را زوجین نابارور می برند که نتیجه اش همان باروری و صاحب فرزند شدن است.
وی در ادامه صحبت های خود با اشاره به نام گذاری سال به نام سال “رونق تولید” اظهار داشت: جهاد دانشگاهی همواره این شعار را سرلوحه کار خود قرار داده و ما در نهایت باید به سمت ایجاد فناوری ها و گسترش فناوری هایی برویم که مبتنی بر نیاز کشور است و این شعار را واقعاً جهاد دانشگاهی در سال های گذشته باز محقق کرده است. در سالیان دور هدف و آمال اعضای هیئت علمی ما این بود که بتوانند مقالاتی چاپ کنند که در بهترین ژورنال های دنیا چاپ شود. مقاله یک محصول فرعی است. اصل و اساس این است که ببینیم با کاری که داریم انجام می دهیم چه نیازی را مرتفع می نماییم. در حوزه های بیوتکنولوژی خیلی از این نتایج زمان می برد تا خودرا نشان دهد ولی برنامه هایی که در طول سالیان گذشته همکاران در گروه های مختلف آغاز نموده بودند دارد به ثمر می رسد و بسیار امیدوارکننده است.

امکان تشخیص تمام بیماری های ژنتیکی والدین
رئیس پژوهشگاه ابن سینا در ادامه صحبت های خود به نمایش توضیحاتی درباره مهندسی بافت و سلول درمانی پرداخته و با اشاره به اینکه این حوزه ها از دیگر بخش هایی است که پژوهشگاه ابن سینا در آن فعالیت می کند، اظهار نمود: سرمایه گذاری طولانی مدتی روی حوزه مهندسی بافت و سلول درمانی انجام شده و این پژوهشگاه در حال ستاندن مجوز جهت استفاده های درمانی در این حوزه می باشد.
وی افزود: وقتی نتایج کارآزمایی نشان دهد که موفقیت آمیز است در مرحله بعد باید مجوز استفاده از آن تکنولوژی در سطح وسیع ستاندن شود. نتایج حاصل از کارآزمایی های بالینی ما عالی بوده است. مرحله بعدی که در پیش داریم این است که باید فضاهای تمیزی (clean room) که ایجاد کردیم توسط سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت تأیید شود تا در حوزه های درمانی استفاده گردد.
دبیر انجمن جنین شناسی و بیولوژی تولیدمثل ایران با اشاره به اینکه هم اکنون در پژوهشگاه ابن سینا امکان تشخیص هر گونه بیماری ژنتیکی ای که در والدین قابل تشخیص باشد و احتمال بروز در فرزند وجود داشته باشد، میسر شده، اظهار داشت: درصد زیادی از هزینه ی دارویی که در کشور صرف می نماییم فقط برای چند قلم محدود است که برای بیماران دارای بیماری خاص استفاده می شود.
وی افزود: اگر با بررسی هایی که صورت می گیرد مانع از تولد این افراد شویم هزینه ای که بر دوش وزارت بهداشت و درمان وجود دارد شدیداً کاسته می شود. حالا هر بیماری که در والدین بتوانیم تشخیص دهیم در جنین هم قابل تشخیص می باشد و در نتیجه می توانیم مانع از تولد فرزندان با بیماری های ژنتیکی شویم. در حوزه های تشخیص و بحث سرطان باز روش های تشخیصی را دنبال می نماییم ولی این مباحث نیاز به زمان دارد. یک دارو وقتی در جایی که با منابع عظیمی اداره می شود تولید می شود از شروع کارآزمایی بالینی تا زمان استفاده عمومی از آن بیشتر از ۱۰ سال زمان نیاز است. ما که منابع محدودی برای پشتیبانی از طرح ها داریم بطور قطع زمان بیشتری نیاز داریم ولی تمام تلاش ما این است که محصولاتی که در حوزه تشخیص و درمان سرطان داریم سریع تر مسیر خودرا طی نماید.

تغییرات نرخ ارز و افزایش تقاضا برای جنین گوساله
صادقی در بخش دیگری از صحبت های خود درباب فعالیت های پژوهشگاه ابن سینا، به نمایش توضیحاتی درباره اصلاح نژاد دام پرداخت و اظهار نمود: در حوزه اصلاح نژاد دام و تولید جنین هایی که از نژادهای اصلاح شده هستند فعالیت هایی صورت گرفته است. بیشتر گاوهایی که در داخل کشور داریم قریب به اتفاق از نژاد هولشتاین است که چربی شیر آن نسبت به گاوهایی که نژادشان اصلاح شده خیلی پایین تر است.
وی افزود: در شیر نژاد هولشتاین حدود سه درصد چربی وجود دارد ولی ما نژادهایی داریم که شش تا هفت درصد چربی در شیرشان وجود دارد. اگر ما بخواهیم این نژادها را وارد نماییم در حد میلیون ها دلار هزینه خواهد داشت ولی تکنولوژی که ما اینجا نمایش دادیم این است که اگر یک گاو به مرحله زایمان برسد می تواند چهار تا پنج گوساله دیگر را در طول حیات خود ایجاد کند ما با استفاده از تکنولوژی تولید جنین بر اثر لقاح خارج رحمی می توانیم در یک دوره زمانی بین شش ماه تا یک سال ۶۰ الی ۷۰ جنین گوساله بگیریم که از اینها با یک موفقیت قابل قبول می توان حدود ۳۰ تا ۴۰ گوساله زنده تولید شود.
صادقی اضافه کرد: یعنی از یک گاو می توان ۴۰ گوساله گرفت. این تکنولوژی بومی شده و الان این خدمت را نمایش می دهیم. خیلی از جنین هایی که تولید کردیم متقاضیان مختلف دارد. تغییرات نرخ ارز و ممانعت از واردات برخی کالاها سبب شده متقاضی برای جنین بسیار زیاد باشد. هدف ما هم همیشه در جهاد دانشگاهی این است که یک تکنولوژی را بومی نماییم و به تولید محصول برسد و در چارچوب یک شرکت کار خودرا ادامه دهد. جلساتی باز با معاونت علمی ریاست جمهوری داریم درباره اینکه چه طور می توان از شرکت های دانش بنیان در این عرصه حمایت کرد.

منبع: