به گزارش ربات کشاورز اصفهان امروز، چهل و یکمین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی است؛ نهادی که تأثیری آرام اما بسیار عمیق بر فضای حوزه های مختلف فرهنگی، علمی، آموزشی و پژوهشی ایران و اصفهان دارد و در سکوت، سخت مشغول کار است.
این روزها مفاهیم مختلفی مانند تسهیلگری، سازمان های یادگیرنده و یاد دهنده، همینطور برخی چارچوب ها نظیر مراکز رشد، شتاب دهنده و نگاه های شبکه ای، در ادبیات نوین اداره‌ی سازمان ها مطرح است؛ حال آنکه شالوده‌ی جهاد دانشگاهی، دربرگیرنده‌ی تمام این مفاهیم و موضوعات بوده و هست.
این نهاد عمومی، شبکه ای یکپارچه در کل کشور است که گروه ها، واحدها، سازمان ها، پژوهشکده ها، پژوهشگاه ها، پارک های علم و فناوری، مراکز رشد، دانشگاه ها و مجتمع های تحقیقاتی را شامل می شود؛ برخی موضوعات در این شبکه، منحصر به نقاط خاصی است اما، برخی مأموریت ها هم در سراسر شبکه‌ی آن جریان دارد.
توجه و نگاه ویژه به جوانان و میدان دادن به آنها برای آزمون وخطا و البته یادگرفتن در کنار هم در یک فرآیند کاملاً جدی و حرفه ای، باعث ورود طبقه ای از افراد مبرّز و متعهد به شکل دوره ای به بازار کار، حوزه‌ی مدیریت و سازمان های مختلف می شود و این، کار ویژه ای است که جهاد دانشگاهی به صورت مستمر و پیوسته، طی چهل و یک سال قبل انجام داده است.
مهدی ژیان پور، رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان در گفتگو با ایسنا، یکی از خصوصیت های اصلی جهاد دانشگاهی را تسهیلگری آن می داند و دراین باره توضیح می دهد: جهاد دانشگاهی در تمام چهار دهه‌ی گذشته نقش تسهیلگری داشته و با تاکید بر این شعار که باید بارهای بر زمین مانده را بر دوش گرفت، حرکت کرده است. متولیان جهاد دانشگاهی، البته معتقدند این روحیه‌ی تسهیلگری باید گسترش پیدا کند. به باور آنان، لازم نیست ما مأموریت هایی که به شکل مطلوب توسط دیگر سازمان ها اجرا می شود را بر عهده بگیریم و یا ادامه دهیم چونکه جهاد دانشگاهی، بارها و بارها، مأموریت های بنیادینی که در کل کشور بر زمین مانده و متولی ندارد را در دست گرفته و پس از رساندن طرح به بلوغ، آنرا واگذار کرده است.
او، ضمن اشاره به تاثیر کرونا بر این نهاد، می گوید: شیوع ویروس کرونا که خیلی از مناسبات گذشته‌ی دنیا را تغییر داد، برای سازمانی مانند جهاد دانشگاهی که باری بر دوش دولت نیست و درآمد خویش را با اتکا به خدماتش کسب می کند، یک اتفاق تکان دهنده بود. یکی از رسالت های اصلی جهاد دانشگاهی در حوزه‌ی آموزش، مهارت آموزی به افراد است که به طور عمده بر بستر آموزش های حضوری بناشده بود و با آمدن کرونا دستخوش تغییر شد؛ در بخش آموزش، درحالی که باید تلاش می کردیم در وهله‌ی نخست مأموریت خویش را حفظ نموده و چارچوبی را که متخصصان بوجود آورده اند ادامه دهیم، باید به سرعت هم خویش را با آموزش های الکترونیک منطبق می کردیم.
رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان ادامه می دهد: تجربه‌ی دو سال قبل نشان داده است آموزش های مجازی همانند آموزش حضوری تأثیرگذار است و امکان ارائه‌ی باکیفیت آن وجود دارد. تغییر میل و نگاه افراد و این که سبک آموزش مجازی به رسمیت شناخته شود، بخصوص در مورد آموزش هایی مانند آموزش های عرضه شده در جهاد دانشگاهی که الزامی نیستند و افراد به شکل اختیاری در برابر پرداخت هزینه از آن بهره مند می شوند پیچیدگی خاصی داشت و باید به سرعت با آن هماهنگ می شدیم. مجاب کردن افراد و گرایش به سمت آموزش های مجازی یکی از بزرگ ترین چالش های حوزه آموزش بود، اما جهاد دانشگاهی واحد اصفهان توانست در این عرصه، با تأمین زیرساخت های لازم، همراه با تغییرات مداوم و نیازسنجی های مستمر، عمل کرده و موفق به تغییر ذائقه‌ی افراد به سمت استفاده از آموزش های مجازی شود.
ژیان پور، خاطرنشان می کند: با عنایت به تمام فراز و فرودهایی که طی این مدت، برای برگزاری کلاس های آموزش حضوری داشته ایم، میتوان اعلام نمود که میل افراد به حضور در کلاس های مجازی بیشتر شده و این تغییر را باید به رسمیت شناخت. نباید فکر نماییم با آخر کرونا همه چیز به عقب برمی گردد، بلکه در این راه با ارتقای کیفیت، باید تلاش نماییم که این شیوه‌ی آموزش به کالای ثابت سبد خانواده ها بدل شود.
جهاد دانشگاهی و علم
به عقیده‌ی این جهادگر نمونه‌ی کشور، «از بین بردن فاصله‌ی میان دانشگاه و بازار کار»، یکی از اهداف مهم جهاد دانشگاهی است، بنابراین هم این نهاد به صورت مستمر، در کوشش برای یافتن مهارت های مورد نیاز افراد برای اشتغال است و برای آن، دوره های تخصصی مهارت آموزی مناسبی را تعریف می کند.
«اشتغالزایی» که کلیت نظام بر آن تاکید دارد، مبحث دیگری است که رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان در سخنان خود به آن اشاره می کند و می گوید: جهاد دانشگاهی، به جز سنت چهل ساله‌ی مهارت آموزی، در دو بخش دیگر هم به مبحث اشتغالزایی ورود کرده است؛ یکی طرح ملی توسعه مشاغل خانگی که در سه بخش شناسایی، آموزش و اتصال به بازار در معاونت آموزش و کارآفرینی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان اجرا شد و الان، در فاز سوم آن هستیم. دیگری، مشارکت در طرح اشتغال زایی و توسعه روستایی است که در آن، جهاد دانشگاهی واحد اصفهان با همکاری دانشگاه اصفهان، تمام روستاهای مستعد در این عرصه را شناسایی کرده و پروژه های اشتغال زایی مختلفی را برای هر یک از آنها تعریف کرده است. اگر چه، بحران کرونا و ممنوعیت های رفت وآمد در هر دو طرح تاثیر داشت و آنها را با اوج و فرودهایی مواجه کرد.
جهاد دانشگاهی و پژوهش
معاون پیشین بخش پژوهش جهاد دانشگاهی اصفهان در ادامه، به فعالیتهای انجام شده در این عرصه هم گریزی می زند و خاطرنشان می کند: با توجه به این که در اصفهان تقسیم کار بین جهاد دانشگاهی واحد اصفهان و واحد صنعتی اصفهان انجام شده، ما در واحد اصفهان بر حوزه‌ی علوم انسانی و پزشکی متمرکز هستیم. هم اکنون نیز، دپارتمان علوم انسانی معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان با زمینه‌ی تخصصی مطالعات شهری، بر مبحث شهر با اولویت شهر اصفهان متمرکز است؛ به این مفهوم که مأموریت خویش را یاری گری به سیاست گذاری و مدیریت عالمانه شهری قرار داده و در این حوزه فعالیت دارد.
به باور ژیان پور، اگر به پیشرفت شهر اصفهان با تمام مواهب و مصائبی که دارد کمک نماییم، این شهر به شکل پیشران، می تواند باعث تکان استان و کل کشور شود.
او یادآور می شود که جهاد دانشگاهی واحد اصفهان در این حوزه هم واجد سنت درخشانی با عنوان «دفتر طرح و تحقیقات» در دهه‌ی ۶۰ است که بعد از بازآرایی و ارتقاء، در میانه دهه‌ی ۸۰، با عنوان «دپارتمان مطالعات شهری»، در چارچوب سه گروه پژوهشی به یاوری متخصص و قابل اطمینان، برای مدیران شهری استان بدل شده است.
رئیس جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، در ادامه از تصمیم این نهاد جهت راه اندازی «پژوهشکده‌ی مطالعات شهری» هم خبر می دهد و می گوید: در نظر داریم با کسب مجوزهای لازم، پژوهشکده مطالعات شهری را در واحد اصفهان راه اندازی نماییم. برای این منظور، باید به میزان کافی عضو هیأت علمی، کارشناس و به صورت کل، زیرساخت های لازم را داشته باشیم و در نظر داریم که ظرف دو سال آینده این مهم محقق شود.
یکی از دیگر فعالیتهای جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، که ژیان پور به آن اشاره می کند، «تأسیس دپارتمان پزشکی جهاد دانشگاهی» است؛ مرکزی که مبنای آن تشکیل مراکز خدمات تخصصی بوده و مقرر است در آینده، بعد از کسب غنای کافی، وارد برخی حوزه های مرتبط در گروه های پژوهشی شود.
او درباره‌ی «آزمایشگاه تشخیص طبی جهاد دانشگاهی واحد اصفهان هم توضیح می دهد: این مرکز ۴۰ ساله در دوران کرونا با قدرت فعال بود و در کنار آن، مرکز درمان در منزل هم بسته به نیاز مردم افتتاح شد. هر دوی این مراکز، حالا با تعرفه‌ی عمومی (نیمه دولتی) و باکیفیت خوب درحال خدمت رسانی به مردم هستند.
جهاد دانشگاهی و فرهنگ
ژیان پور، یادآور می شود که جهاد دانشگاهی، در شانزدهم مرداد سال ۱۳۵۹ با مأموریتی فرهنگی شکل گرفت، ازاین رو به جرأت میتوان ادعا کرد که شالوده‌ی آن فرهنگی است.
سرپرست معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی اصفهان درباره‌ی فعالیتهای این نهاد در بخش فرهنگی اظهار می کند: «اتفاقات حوزه‌ی فرهنگ با اتکای جدی بر توان دانشجویان رقم می خورد و سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی اصفهان، رابط خوبی بین دانشجویان دانشگاه های مختلف با عرصه های مختلف اجتماعی است. خبرگزاری دانشجویی ایسنا، از معتبرترین خبرگزاری های کشور، در کنار خبرگزاری ایکنا که رسانه‌ی تخصصی قرآنی است هم طی سالهای متمادی مرجعیت مناسبی پیدا کرده و در بحران کرونا به خوبی به فعالیت خود ادامه دادند. از طرفی، فروشگاه کتاب جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، در یک سال قبل با تغییرات جدی تناسب بیشتری با نیازهای بازار پیدا کرد و هم اکنون، سبد فرهنگی متنوع تری را عرضه می دهد. البته کوشیده ایم که اختصاصیت دانشگاهی آن همچنان حفظ شود. واحد انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان هم با انتخاب زمینه‌ی موضوعی شهر و علوم انسانی درحال تجدید برند است و بزودی اخبار خوبی از این بخش خواهیم شنید.
او ضمن اشاره به مشکلاتی که بحران کرونا برای بخش فرهنگی ایجاد کرده، ادامه می دهد: با خالی شدن دانشگاه ها از دانشجو، تعاملات کمتر شد و ما سعی کردیم با تعریف رویدادهای مجازی، از انفعال و فقدان مشارکت آنان جلوگیری نماییم. خبرگزاری های ایسنا و ایکنا هم تلاش کردند تحت تاثیر این دوران قرار نگیرند و در هر شرایطی کار کنند.
رئیس جهاد دانشگاهی واحد اصفهان می گوید: به نظر می آید استمرار برخی سنت های خوب پاسخگوی نیازهای جامعه است. برای مثال، در دو انتخابات گذشته، مرکز افکار سنجی ایسپا که زیرمجموعه‌ی معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی است، دقیق ترین برآوردها را در مورد شخص پیروز و میزان مشارکت مردم عرضه داد که ضمن پاسداشت تلاش مجموعه های رقیب، باید بگویم این مساله، نشان از مرجعیت حاصل از استمرار فعالیتهای تخصصی دارد. اعتقاد ما هم بر آن است که سنت های بزرگی که در جهاد به وجود آمده و موفق بوده را باید به شکل جدی ادامه داد و البته که لازم است نسبت به نیازهای روز تحولاتی هم در آنها ایجاد شود.
به گفته‌ی ژیان پور، توجه به حوزه‌ی فناوری های شهری، اهمیت بسیار زیادی دارد و راه اندازی مرکز خدمات تخصصی «اکوشار»، می تواند نقطه آغاز خوبی برای ورود مجموعه‌ی جهاد دانشگاهی به عرصه‌ی تکنولوژی های جدید شهری باشد.
او گزارش می دهد که هم اکنون، چند کار مقدماتی توسط این مرکز تخصصی به شکل پایلوت انجام شده و در مرحله‌ی بازار سنجی و برندینگ محصولات قرار دارد.
رئیس جهاد دانشگاهی اصفهان، با شرح رویکرد آینده این نهاد در حوزه های مختلف علمی، فرهنگی، آموزشی و پژوهشی می گوید: مردم ما مستحق آن اند که با تعرفه های مناسب و با کمک سازمان هایی مانند جهاد دانشگاهی، خدمات پزشکی را باکیفیت لازم دریافت نمایند. در این عرصه، ما یاری گر آن دسته از مردم هستیم که برای دریافت خدمات مناسب، لزوماً توان مناسبی ندارند و بر آنیم که این حوزه، به نفع این قشر از مردم گسترش پیدا کند.
در حوزه‌ی فناوری های شهری و پزشکی، به دنبال ورود به عرصه‌ی تولید هستیم تا متناسب و در پاسخ به نیاز کشور ورود پیدا نماییم.
در حوزه آموزش، پیوند آموزش به عرصه اشتغال را مدنظر داریم و معتقدیم آموزش هایی که منتج به اشتغال نشود، دیر یا زود از جانب مردم پس زده می شود، درنتیجه بر آموزش های تخصصی و آموزش های منتج به اشتغال متمرکز می شویم، ضمن این که تقویت آموزش های مجازی که مشخصه دوران ماست را هم مدنظر داریم.
در حوزه‌ی فرهنگ، رویکردمان پر کردن جاهای خالی با استفاده از توان دانشجویان در حوزه‌ی نشر و رسانه است و بر این اساس، البته باید به سمت تعریف اتفاق ها و رویدادهای برویم که به لحاظ اقتصادی موجه باشند.
ژیان پور، درباره‌ی تعامل سازمان های مختلف با جهاد دانشگاهی اظهار می کند: جهاد دانشگاهی حالا در نقطه‌ی خوبی ایستاده و با نشانه گرفتن مشکل بزرگ نبود وفاق و اجماع فرهنگی_سیاسی، به دور از جبهه بندی های معمول، تنها متعهد به انجام کار حرفه ای و رفع نیازهای نظام است. نداشتن شناخت کافی مدیران مختلف نسبت به فعالیتهای جهاد دانشگاهی گاه سبب حضور کمرنگ این نهاد می شود اما تجربه ثابت کرده، هر وقت که جهاد دانشگاهی دیده شده و همکاران ما به رسمیت شناخته شده اند، پشیمانی ای به بار نیامده و از همان ابتدا، ارتباطی مستحکم شکل گرفته است.
به عقیده‌ی این جهادگر نمونه‌ی کشوری، این که افراد در جهاد دانشگاهی، کار خویش را به شکل مجدانه و بدون سر و صدا انجام می دهند، اتفاق بسیار خوشایندی است.
او خاطرنشان می کند: در ۱۰ سال گذشته، جهاد دانشگاهی مرجعیت خوبی در همه زمینه ها بوجود آورده و برای تعامل بیشتر و بهتر، لازم است که تلاش و کنشگری بیشتری برای شناساندن قابلیت ها صورت گیرد، ضمن این که از سوی سازمان های دیگر هم باید مأموریت های ویژه ای تعریف و به جهاد دانشگاهی سپرده شود.
«خانواده ای سخت کوش و خردمند»، تعریفی است که ژیان پور در وصف بدنه‌ی همکاران مستقیم و غیرمستقیم این نهاد بیان می کند و می گوید: باید تلاش نماییم که در کنار فعالیت این افراد به شکل مستمر موجبات رشد آنها را هم فراهم سازیم.
او ابراز امیدواری می کند که فعالیتهای انجام شده در جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، منتج به خلق دنیایی بهتر شود و حاصل همه‌ی این تلاش ها ایرانی سربلند، اصفهانی آباد و شهروندانی خشنود و بهره مند از خدمات باکیفیت باشد.