به گزارش ربات کشاورز عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با تشریح دلیلهای و راهکارهای برطرف نمودن بحران آب در کشور اظهار داشت: دانش فنی خیلی از تکنولوژی های آبی را داریم.
دکتر جهانگیر پرهمت استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری به خبرنگار مهر درباب بحران آب اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد اظهار داشت: این وضعیت ناشی از تخصیص نادرست منابع آبی و عدم مدیریت صحیح این منابع در هر یک از استانهای اصفهان، یزد و چهارمحال و بختیاری بوده است.
وی با اعلان اینکه به هر حال ما در یک کشور خشک و نیمه خشک هستیم که این مساله تکلیف مدیریت منابع آبی را مشخص می کند، اشاره کرد: مصرف میزان آب در کشور باید حساب شده باشد وقتی حساب شده نباشد چنین مشکلاتی به وجود می آید.
پرهمت عنوان کرد: استان اصفهان که منطقه ای خشک است بدون توجه به ظرفیت آبی آن به قطب صنعتی کشور تبدیل گشته و طی سال های اخیر صنایع زیادی همچون فولاد، ذوب آهن، پتروشیمی و …را در خود جای داده که اینها نیاز به آب و برق دارند؛ رفع چنین نیازی باید مدیریت شده باشد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اضافه کرد: همین طور زمینهای کشاورزی در استان اصفهان با کم آبی مواجه گشته اند و دلیل آن هم، تخصیص حق آبه کشاورزان به صنایع مستقر در اصفهان است.
پرهمت با تاکید بر این که طی ۳۰ سال اخیر، انتقال آب از تونل های آب همچون تونل آب کوهرنگ به استان اصفهان انجام می گیرد، اظهار داشت: این آب حق همه صنایع، کشاورزان و مردم است اما تمام این آب به صنایع اختصاص پیدا می کند و همین موجب می شود زمینهای کشاورزی با قدمت طولانی کشت خشک شوند و بدون آب بمانند.
وی با اعلان اینکه انتقال آبی که از تونل کوهرنگ انجام می گیرد از استان چهار محال و بختیاری عبور می کند و قسمتی از آن نیز برای آب آشامیدنی استان یزد مورد استفاده قرار می گیرد، عنوان کرد: اما به سبب عدم مدیریت صحیح، این آب انتقال داده شده صرف صنایع می شود و همین مشکلات را برای مردم و کشاورزان ایجاد کرده است.
پرهمت بیان کرد: ما چاره دیگری جز مدیریت منابع آبی کم نداریم و به وضوح می بینیم که ریشه این مشکل در مدیریت آب و تخصیص منابع است که مسئله فرهنگی و اجتماعی مردم در نظر مدیران نبوده و کشاورزی با سابقه فعالیت چند صد ساله بی آب مانده است. چرا باید اولویت با صنعت باشد و آب به کشاورزان و مردم نرسد!.
وی اضافه کرد: اگر مدیران چنین وضعیتی را پیش بینی می کردند و شغلی برای کشاورزان در نظر می گرفتند شاید این بحران به وجود نمی آمد. امروز این مسئله به وجود آمده است و تا فکری اساسی نشود همچنان به قوت خود باقی می ماند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اشاره کرد: بصورت کلی، عامل اصلی بحران در این سه استان تخصیص آب به صنایع مستقر در اصفهان بوده که خشکسالی و کاهش بارندگی ها هم مزید بر علت شده است.
پرهمت با اعلان اینکه ایران در ۲۰ سال اخیر گرفتار یک خشکسالی بی سابقه شده است، اظهار داشت: البته که ۴۰ سال قبل هم، ایران در یک برهه زمانی کوتاه، گرفتار خشکسالی شد و این دوره خشکسالی ۲۰ ساله اخیر هم طولانی و با شدت بالا و گستره کشوری تأثیرگذار شده است. این نشان میدهد که باید برای منابع آبی به درستی تصمیم گرفته شود.
لزوم حمایت دولت از فناوری های در رابطه با آب
به گفته عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، برای رفع بحران ۳ استان و جلوگیری از ایجاد این وضعیت در سایر استانها راهکارهایی وجود دارد که البته زمان بر هستند و نمی توان در مدت کوتاه و یک شبه به نتیجه رسید.
وی اشاره کرد: در ابتدای امر صرفه جویی مصرف برای افزایش کارایی آب می تواند بهترین اقدام باشد اما لازم است که راندمان آب را افزایش دهیم تا بتوان از منابع موجود پاسخگوی نیازهای فعلی بود.
وی با اعلان اینکه دولت باید برای افزایش راندمان آب و استفاده از سیستم های راندمان بالا برای بازچرخانی، تصفیه آب و پساب، استفاده از زه آب کشاورزی، افزایش کارایی و راندمان آب کشاورزی و … حمایت های لازم را به عمل آورد، اظهار داشت: فناوری های در رابطه با این مساله ها در کشور وجود دارد و شرکت های دانش بنیان توانایی تولید محصولات در رابطه با راندمان آب وجود دارند. ولی حمایت همه جانبه دولت، برنامه جامع و یک صدایی در تصمیمات را می طلبد.
پرهمت اشاره کرد: برای توزیع عادلانه آب و بازگرداندن حق آبه کشاورزان نیاز به برآورد دقیق تری از بیلان آبی حوضه و منابع دردسترس است تا با برنامه ریزی دقیق تر و مبتنی بر بیلان آبی مشکلات موجود را با چشم باز حل کرد.
کشت گلخانه ای راهکاری برای کشاورزان
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با اعلان اینکه کشاورزان نیز می توانند به سمت کشت گلخانه ای بروند و دراین زمینه دولت باید حمایت کند، اظهار داشت: در این صورت مصرف آب کاهش پیدا می کند و از تبخیر آب نیز در زمینهای کشاورزی و هدررفت آن جلوگیری می شود.
پرهمت با اعلان اینکه این اقدامات یک شبه رخ نمی دهد و این مساله را مردم باید درک کنند، اظهار داشت: برمبنای آخرین آمار، هر فرد شبانه روز ۲۵۰ لیتر آب مصرف می کند که این میزان مصرف سرانه برای مصارف بخش شرب بالا است. با تصفیه پساب آب مصرفی شرب در شهرها می توان تا حدی حق آب کشاورزان را تامین کرد.
شناسایی آب های ژرف در اصفهان برای رفع بحران آبی
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با اعلان اینکه راهکارهای دیگری برای رفع بحران آبی اصفهان نیز وجود دارد، اظهار داشت: آب های ژرف یکی از منابع آبی برای کشاورزان و صنایع بوده که در استان اصفهان قابل بررسی بوده و در صورت برآورد علمی و کارشناسی قسمتی از نیاز را می تواند تامین کرد.
استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اضافه کرد: می توان با مطالعات از قبل انجام شده به شناسایی آب های ژرف در استان اصفهان پرداخت؛ البته که از قبل برای این مساله بررسی های اولیه ای انجام شده است و احتمال این که منابع قابل برداشت وجود داشته باشد دور از ذهن نیست.
بازچرخانی سیلابها برای ذخیره بین سالی
وی اضافه کرد: همین طور راهکارهایی در طول سال می توان انجام داد که در چنین مواقعی به بحران بر نخوریم؛ استفاده از بیلان آبی و سیلاب هایی که طی سال به وقوع پیوسته و از دسترس خارج می شوند نیز همچون این راهکارهاست.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری عنوان کرد: سیلی که در فروردین سال ۹۸ رخ داد به اندازه آب یک سال آبی کارون، کرخه و دز و نیز از استانهای لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه و ایلام به سمت خلیج فارس رفت؛ یا در همین دوره در بخش شمالی کشور مقادیر قابل توجهی سیلاب از ارتفاعات البرز سرازیر و به دریای خزر وارد شد؛ این میزان آبی کمی نیست و می تواند یک منبع خوبی باشد که با ذخیره بین سالی برای مصارف مختلف استفاده گردد.
پرهمت اضافه کرد: بازچرخانی آب های مصرفی نیاز به فناوری دارد که دانش فنی این بازچرخانی وجود دارد و فقط لازم است از آن استفاده گردد.
به گفته عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با توسعه آبخوان داری و آبخیزداری می توان این سیلاب ها را کنترل کرد تا ذخیره بین سالی برای جبران کمبود آب داشته باشیم.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با تاکید بر این که همه شرکت های دانش بنیان توانایی ساخت تجهیزات مورد نیاز جهت استفاده از سیلاب ها را نیز دارند، اظهار داشت: حالا این امکانات در کشور وجود دارد ولی دولت هم باید به این قضیه تمرکز کند تا این منابع آبی به خوبی بهره برداری شوند.
وی اشاره کرد: نباید این آب هایی که بصورت فصلی به دست می آید به آسانی از دست بروند بلکه باید از همان بالادست مهار و ذخیره شده تا در فصول نیاز آبی مورد استفاده قرار گیرند.
برای تبخیر آب سدها باید فکری کرد
پرهمت با اعلان اینکه همین طور تبخیر آب سدها از دیگر مشکلاتی است که می توان با یک راهکار فناورانه مانع از هدررفت آب شد، اظهار داشت: تبخیر آب سد زاینده رود قسمتی از منابع آبی این سد را سالانه هدر می دهد. ذخیره سازی، جلوگیری از تبخیر آب سد، رطوبت خاک در بالادست را می توان با یک برنامه یکپارچه مدیریت آبخیزها حفظ کرد.
وی با تاکید بر این که روش های علمی و دانش کافی برای جلوگیری از تبخیر آب سدها هم وجود دارد، اظهار داشت: هم اکنون درست است که منابع آبی در کشور ما کم است اما برای مدیریت آب، تکنولوژی های مختلفی وجود دارد که می توانیم از آنها بهره مند شویم تا به چنین بحران هایی مواجه نشویم.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اشاره کرد: حالا این دستاوردها وجود دارد که با بهره بردن از آنها می توان بحران آبی را از مسائل سیاسی جدا کرد.
باروری ابرها هزینه بر است
وی اشاره کرد: اگر بخواهیم با بهره گیری از باروری ابرها در این استانها، آب مورد نیاز را تامین نماییم هزینه بر است و نمی تواند بصورت کلی مسئله و بحران این منطقه را حل کند.
پرهمت با اعلان اینکه باروری ابرها در بعضی کشورها و استانهای ایران اجرائی شده، اظهار داشت: یک مرکز باروری ابرها در استان یزد وجود دارد که بارندگی در سال را ممکنست تا چند یا چند ده میلیمتر افزایش دهد ولی در مقایسه با بارندگی طبیعی ایستگاهی مثل کوهرنگ بختیاری که متوسط طولانی مدت آن حدود ۱۵۰۰ میلیمتر در سال است، این ارقام مدلول دار نیست و نیز استفاده از این روش به صرفه نیست.
عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اضافه کرد: البته که می توان بصورت موضعی از این روش بهره برد اما آنچنان تأثیری در رفع بحران نخواهد داشت.
آخرین راه حل تامین منابع آب در استانهای بحران زده
وی اضافه کرد: با وجود پتانسیل استفاده از تکنولوژی های مختلف می توان آخرین راه حل را انتقال آب از خلیج فارس دانست که قابل تصفیه است و صنایع می توانند از آن استفاده کنند.
پرهمت اشاره کرد: امیدواریم که با اتکا به دستاوردهای پژوهشگران در شرک ت های دانش بنیان، حمایت دولت و مدیریت صحیح از این بحران عبور نماییم.