به گزارش ربات کشاورز، اصفهان در سیزدهمین همایش نکوداشت اصفهان، حشمت الله انتخابی، عضو هیئت مدیره انجمن دوستداران اصفهان اظهار داشت: مسئله خشکی زاینده رود پیچیده نیست بلکه بسیار ساده است، دخل و خرج زاینده رود بهم خورده و بین منابع و مصارف فاصله افتاده است.
سیزدهمین همایش نکوداشت اصفهان با یادبود سیروس شفقی، اصفهان شناس و بنیان گذار گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان، عصر روز پنج شنبه، ۲ آذرماه، در کتابخانه مرکزی اصفهان اجرا شد. در این مراسم، شاهین سپنتا، نماینده انجمن دوستداران اصفهان، اظهار داشت: ۱۸ سال از زمانی که شماری از دوستداران اصفهان و اصفهان شناسان روزی را به عنوان شهر تاریخی اصفهان نام گذاری کردند تا در آن روز بیش از روزهای دیگر سال به بیان مسائل مهم فرهنگی، زیست محیطی، هنری، میراثی و اجتماعی این شهر کهن سال بپردازند، گذشته است. ثمره آن هم اندیشی، نام گذاری یکم آذر ماه هر سال، بمنظور نکوداشت اصفهان و برگزیدن نقش صورت فلکی قوس بر کاشی کاری سر در قیصریه به عنوان نماد تاریخی اصفهان و هم چنین پایه گذاری انجمن دوستداران اصفهان بود که خوشبختانه آن انتخاب فرخنده در سال ۱۳۹۷ با تصویب شورای شهر اصفهان مورد تایید باردیگر قرار گرفت.
او افزود: در همه این سال ها انجمن دوستداران اصفهان با برگزاری ۱۲ همایش سالانه، نشست های گوناگون با مدیران و نمایندگان شهر، بیانیه های مختلف، پژوهش های علمی و کارهای رسانه ای متنوع، کوشیده است تا ضمن نکوداشت پیشینه تاریخی و فرهنگی اصفهان، به اطلاع رسانی و بررسی مسائل و مشکلات این شهر نیز بپردازد. چونکه ما بر این باور هستیم که رهانیدن این پیکر کهن سال از رنج بحران های متعدد، همچون بحران آب زاینده رود، فرونشست، آلودگی هوا و…، بدون آگاهی از منشأ درد امکان پذیر نخواهد بود. بی گمان یکایک شهروندان و مسئولان اصفهان برای این شهر تاریخی با قابلیت های طبیعی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی فراوان باید تمام توانمندی مدنی خودرا به میدان عمل آورده تا در سایه خرد جمعی و مسئولیت اجتماعی برای دستیابی به توسعه پایدار این شهر، گام بردارند. در این جهت چاره اندیشی فوری دولت، نمایندگان مجلس و مدیران استان برای برقراری جریان دائمی آب در شریان حیاتی اصفهان یعنی زاینده رود و جلوگیری از انتقال غیرقانونی آب، مطالبه ای جدی است.
سپنتا اشاره کرد: امسال در حالی سیزدهمین همایش نکوداشت اصفهان برگزار می گردد که یک سال پیش در چنین روزهایی، دکتر سیروس شفقی، رییس انجمن دوستداران اصفهان برای همیشه از میان ما رخت بربست؛ پس این همایش را با بزرگداشت جایگاه او آغاز نموده و آرزومندیم همان گونه که او خواهان بود، اصفهان جایگاه شکوهمند گذشته خویش را بازیابد.
در ادامه این
همایش، مهری اذانی، پژوهشگر جغرافیا و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، معتقد بود: در علم جغرافیا، واژه مکان یکی از پایه های این دانش و عشق به مکان به مثابه الفبای واژه جغرافیا است که چون با انسان در هم آمیزد، هویت مکان و احساس تعلق به آنرا چندین برابر می کند. درواقع، چنین بود که استاد شفقی به تألیف کتاب «جغرافیای اصفهان» همت گمارد و این کتاب هنوز هم به عنوان کتاب مرجع مورد توجه و استفاده شهرسازان، معماران، برنامه ریزان، جغرافی دانان، مهندسان علوم مختلف و نیز علاقه مندان به این شهر است. اصفهان او را در آغوش کشید تا ذرات تاریخی این شهر تاریخی و اسلامی با خِرد او تندیس های علم و شکوفایی را تنومند سازند و با درایت و مدیریت نگذارند زاینده رود که منشأ حیات اوست، بخشکد و در ادامه توسعه پایدار این امانت نفیس گذشتگان را ارج نهند و به نسل های آینده بسپارند.
همچنین، حشمت الله انتخابی، کنشگر محیط زیست، پژوهشگر زاینده رود و عضو هیئت مدیره انجمن دوستداران اصفهان با اشاره به این که بیش از دو دهه (حدود ۲۳ سال) از نخستین خشکی زاینده رود می گذرد، تصریح کرد: مساله زاینده رود مساله پیچیده ای نیست، بلکه یک مساله بسیار ساده ای است، اما مشکل اینجا است که دخل وخرج زاینده رود به هم ریخته و بین منابع و مصارف فاصله افتاده است. ما درباب زاینده رود با دو مسئله مواجه هستیم؛ یکی متفاوت بودن پراکنش بارش که گاهی در ۴ ماه از سال ما بیش از ۶۰ درصد بارش را داشته و دیگر این که از نظر زمانی و مکانی تعادل بارش نداریم. ما در سرچشمه های زاینده رود که در عرصه کارون است، ۲ تونل از ۱ و ۲ کوهرنگ را وارد کرده که تونل اول در سال ۱۳۳۲ و تونل دوم در سال ۱۳۶۱ بهره برداری شد و پایدارترین آبی که ما از سمت کارون داریم، تونل اول است. در خیلی از سال ها ما از تونل دوم آبی نداریم اما در منطقه چلگرد در عرصه زاینده رود تعدادی سرچشمه داریم.
انتخابی افزود: دریاچه سد زاینده رود در سالهای پرآبی دارای طول ۲۵ کیلومتر تا پشت سد بود، در صورتیکه طول آن هم اکنون به یک سوم این مقدار و حتی کمتر رسیده است. سال ۱۳۹۷، ما با بحرانی ترین سال مواجه بودیم و حجم آب در پشت سد به ۹۰ میلیون مترمکعب رسید. طبیعت به ما رحم کرد و سال ۱۳۹۸ ما وفور آب را داشتیم. اگر سال ۹۸ هم مانند سال ۹۷ سپری می شد، اصفهان از بی آبی آتش می گرفت.
۶۰۰ میلیون مترمکعب از آب زاینده رود قبل از رسیدن به اصفهان، برداشت می شود
عضو هیئت مدیره انجمن دوستداران اصفهان با اعلان اینکه بیش از ۵۰۰ الی ۶۰۰ میلیون مترمکعب از آب زاینده رود قبل از رسیدن به اصفهان، برداشت می شود، اضافه کرد: در گذشته، مادی ها، جوی ها و صدها جویبار، آب را به تمام پیکره شهر اصفهان می رساندند که هم اکنون خشک هستند. تا ۵۰ الی ۶۰ سال پیش، ما آب لوله کشی نداشتیم و تمام باغات و مزارع سطح این شهر با آب این مادی ها آبیاری می شد. حالا، شمال و شمال غربی اصفهان گرفتار فرونشست است، متأسفانه برمبنای سیاست های اشتباهی که در عرصه کشاورزی و حفر چاه داشته ایم، نتیجه این خشکی فرونشست شده است.
سازه های تاریخی، مادی ها، نهرها و رودخانه ها میراث فرهنگی ملموس ما هستند
بهرام نادی، پژوهشگر عمران ژئوتکنیک لرزه ای و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، تصریح کرد: با مطالعه ای که در شهر انجام شد، مشخص شد که در اصفهان تعدادی از ساختمان ها، حتی سازه های بتنی جدید، گرفتار اعوجاج شده است و تعدادی از آنها حدودا ۱۵ یا ۱۶ سانتی متر چرخیده اند و سازه هایی نیز گرفتار ترک شده است.
او افزود: منظور از میراث فرهنگی ملموس، سازه های تاریخی یا پهنه های آبی (شامل مادی ها، نهرها، رودخانه، آب زیرزمینی) است که در اختیار ما قرار گرفته است. منظور از میراث فرهنگی ناملموس آن چیزی است که ما به عنوان هنر و دانش درحال انتقال آن بوده و تا آن زمان که زنده هستیم این میراث وجود دارد. تمدن بشری وابسته به آب و نیاز به آب برای زیستن، رفاه، فرهنگ و توسعه است که زاینده رود منشأ این تغییر و تحول یا توسعه است.
او افزود: پل خواجو، هنر طراحی پل و تلفیقی از هنر معماری، مهندسی سازه، هیدرولوژی و هیدرولیک است و قاعدتاً ما باید تخصص چگونگی ساخت و دوام آنها در ضمن ۴۰۰ سال را داشته باشیم. مسجد جامع عباسی نیز تلفیقی از هنر کاشی کاری، سرامیک و رنگ است که به ما منتقل و مورد استفاده ما قرار گرفته است؛ همه این ها هنرهای بی بدیلی هستند که در مجاورت رودخانه اتفاق افتاده و باید شکر گذار باشیم که زاینده رود توانسته این توسعه را بوجود آورد. اگر ما در این ساختمان ها شاهد هنر معماری و ژئوتکنیک هستیم، تمام آنها ناشی از منشایی است که توانسته در اینجا آبادی را بوجود آورد و آن آب است. اگر آب نبود هیچ کدام از این ها پیدا نمی شد.
او درباب وضعیت فرونشست در استان اصفهان و محل استقرار سازه های تاریخی، اضافه کرد: قسمتی از شهر سنگی و بخش دیگر نیز آبرفتی است. مطالعات به این صورت است که ما در طول این سال ها، دهانه های بسیاری را در این شهر حفاری و گودبرداری های زیادی نیز انجام داده ایم. گودبرداری ها گاهی باتوجه به عمقی که دارند، اطلاعاتی را به ما می دهند. بعضی اوقات ما فکر می نماییم که زاینده رود منشأ یا تنها رودخانه ای ست که فصلی بوده است. همچنین، کوچه های اصلی یا فرعی به موازات مادی ها تولید شده اند. ما ابتدا مادی ها را از بین بردیم و هم اکنون نیز رودخانه درحال لطمه دیدن است و پهنه آبی از ۳۱۰ کیلومتر مادی، به ۱۵ کیلومتر رودخانه رسیده است.
منبع: ربات کشاورز