کیمیای جمعیت، درمان ناباروری، گرفتار هزارتوی هزینه ها

مرکزی فرزند یک موهبت است، یک چراغ در خانه، یک بهانه برای ماندگاری سقفی که با امید ساخته شده و با آرزو پرورانده شده، تزئین شده و رشد کرده، حتی اگر از دست خانواده برمی آمده، گاهی اتاق هایی از آرزوهایی که قرار نبوده خیلی هم دور و دراز باشند، زیر این سقف افزوده شده تا کودکی را در خود بپرورد، اما تحقق این آروزی معمول، برای بعضی خانواده ها آنقدرها هم معمولی نیست، گاه پایه های امید به داشتن فرزند به لرزه می افتد و آنوقت است که خانواده دست به هزار و یک دستاویز و درمان می برد تا شاید این امید ماندگار شود، اما…
اما از آنجاکه ناتوانی برخی والدین در بچه دار شدن به هر علت فیزیکی و جسمانی که باشد، یک بیماری معمول در جوامع محسوب نمی شود(به این معنا که تنها درصدی از جامعه به این مشکل مبتلا می شوند)، پس درمان این مشکل را هم نمی توان در هر مرکز درمانی جستجو کرد، درمان این ناتوانی، مرکز درمانی ویژه خویش را می خواهد و درمان ها و داروهای ویژه تر و اتفاقا هزینه های درمان این ناتوانی را هم با هزینه های درمان بیماری هایی که به صورت معمول در طول زندگی به آنها گرفتار می شویم، نمی توان مقایسه کرد.
این هزینه ها گاه درد بزرگتری را به درد ناتوانی از فرزندآوری به زوج هایی تحمیل می کند که تا پیش از روبرو شدن با این حقیقت که باید از طریق دارو و درمان به موهبت پدر و مادر شدن دست یابند، رویاهای بسیاری را برای برخورداری از یک خانواده خوشحال در سر پرورانده بودند و فشار این درد وقتی آزاردهنده تر می شود که خانواده از لحاظ تمکن مالی در شرایط متوسط و زیر متوسط قرار داشته باشد.
این مساله ناراحت کننده را مدیر مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی استان مرکزی که روزانه با برخی از این گونه خانواده ها سروکار دارد، تایید می کند.
محمد طالبی ضمن اشاره به هزینه هایی که درمان ناباروری به بیماران و همینطور مراکز درمانی تحمیل می کند و با تکیه بر این که یکی از مهم ترین دغدغه های مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی نیز، مباحث مالی است، به ایسنا اظهار داشت: باوجود تمایل بسیار زیاد بیماران به استفاده از خدمات درمانی برای رفع مشکل ناباروری، آنچه آنان را در این راه، بسیار آزار داده و گاه روند رجوع آنان برای دریافت درمان را کُند یا حتی متوقف کرده و فرآیند درمان را برای آنان و البته عرضه دهندگان خدمات درمانی فرسایشی می کند، توان پایین مالی خانواده در مقابل هزینه های بالای درمان است.
وی این معضل را بسیار جدی دانست و اضافه کرد: متاسفانه روزانه ۳۰ تا ۴۰ درصد از انرژی و توان این مرکز صرف رسیدگی به امور این گونه خانواده ها می شود که چه از نظر مادی و چه روحی، امری بسیار آزاردهنده است.
وی با اشاره به اینکه گاهی ناتوانی رجوع کنندگان در برابر این فشارهای مالی و تاثر آنان از این تنگدستی به شکلی است که پرسنل و کادر درمان این مرکز را به شدت متاثر می کند اظهار داشت: برخی رجوع کنندگان زحمات و سختی های بسیاری را برای تأمین هزینه های درمان متحمل می شوند، بارها شاهد بوده ایم که افراد برای تأمین هزینه های درمان نسبت به فروش طلای خود اقدام نموده اند که بطور قطع مشاهده چنین صحنه هایی سخت و آزاردهنده است.
طالبی یکی از علل بالا بودن هزینه های درمان ناباروری را عدم پوشش بیمه ای این درمان ها دانست و بیان نمود: برخی بیمه های تکمیلی این هزینه ها را پوشش می دهند، اما به هر حال خیلی از افراد فاقد بیمه تکمیلی هستند. قشر کارگر بیشترین رجوع کنندگان به این مرکز را می سازند که عمدتا بیمه تکمیلی ندارند و با عنایت به درآمدهای پایین کارگران، تأمین چنین هزینه های سنگینی برای آنها بسیار طاقت فرساست.
وی با اشاره به اینکه مسلما بیمه ها می توانند با تعریف یک سازوکار مناسب، این هزینه ها را زیر پوشش قرار دهند، خرید دارو را هم یکی از الزامات فرایند درمان و دربرگیرنده بخش مهمی از هزینه های درمان عنوان نمود و اظهار داشت: در شرایط موجود، اگر فرد بتواند داروی مورد نظر را پیدا کند، باید برای تأمین آن، هزینه های بسیاری پرداخت کند، بعنوان مثال تهیه برخی آمپول ها تا دو میلیون تومان هزینه دارد و برای یک دوره درمان شاید احتیاج به سه آمپول باشد که بر این اساس بیمار باید ۶ میلیون تومان تنها برای تهیه آمپول هزینه کند که مسلما تأمین این ارقام برای اغلب خانواده ها کار آسانی نیست.
رییس مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی استان مرکزی، هزینه های درمان ناباروری را شامل هزینه های ویزیت، سونوگرافی، آزمایشگاه، دارو و در نهایت عمل جراحی برشمرد و اضافه کرد: این مرکز در واقع یک مجموعه غیردولتی است که خدمات خویش را برپایه تعرفه عمومی غیردولتی که تعرفه ای درخلال دولتی و غیردولتی است، عرضه می کند.
وی توضیح داد: ویزیت و سونوگرافی در این مرکز برپایه تعرفه عمومی غیردولتی انجام می شود. در واقع افراد برای ویزیت در یک مطب باید ۱۰۸ هزار تومان پرداخت کنند، اما در این مرکز با رعایت همه الزامات و کیفیت، تنها ۲۵ هزار تومان جهت ویزیت دریافت می شود، هزینه های آزمایشات هم یک سوم هزینه های دریافتی توسط آزمایشگاه های خصوصی است، در حالیکه تجهیزات، نیروی انسانی و امکانات موجود، کاملا تخصصی، به روز و حرفه ای است، اما دریافت تعرفه عمومی غیردولتی در دستور کار قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه در بخش اعمال جراحی هم خدمات بسیار مطلوبی توسط این مرکز به بیماران عرضه می شود، اضافه کرد: با عنایت به مشکلات مالی که مراجعان به مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی با آن مواجه بودند، رایزنی هایی توسط این نهاد با یکی از بانک ها به انجام رسید و شرایطی فراهم گردید که بیماران بتوانند برای تأمین هزینه های اعمال جراحی مورد نیاز در روند درمان، ۸ میلیون تومان تسهیلات قرض الحسنه دریافت نمایند که در واقع برای پرداخت این وام از نقدینگی جهاد دانشگاهی استفاده می شود و در این فرآیند، مرکز درمان ناباروری هزینه های خدمات درمانی خویش را به صورت اقساط از بیمار دریافت می کند. این اقدامات صرفاً برای حمایت مالی از رجوع کنندگان و پیشگیری از ابتر ماندن کار درمان صورت می گیرد.
طالبی اظهار نمود: متاسفانه برخی رجوع کنندگان باوجود وجود این خدمات و تسهیلات هم نمی توانند هزینه های درمان را تأمین کنند، این مساله نشان داده است که برخی افراد نیازمند به استفاده از خدمات درمان ناباروری، متاسفانه تمکن مالی پرداخت اقساط وام قرض الحسنه را هم ندارند که البته در این مرکز برای پشتیبانی از آنها از کمک های خیرین استفاده شده است.
وی با اشاره به اینکه کل فرایند درمان به صورت میانگین بالغ بر ۱۵ میلیون تومان هزینه دارد که حدودا حدود ۵۰ درصد آن در چارچوب اقساط دریافت می شود، اضافه کرد: ۵۰ درصد باقی هم در واقع در اختیار مرکز نیست و بخش عمده آن در ارتباط با هزینه های دارو است که مرکز امکان دخل و تصرف در آن ندارد.
وی ضمن اشاره به اعلام آمادگی چندباره مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی جهت راه اندازی یک داروخانه به منظور تسهیل و تسریع در تأمین داروی بیماران، گفت متاسفانه تا امروز این امکان را پیدا نکرده ایم ولی امیدواریم که دانشگاه علوم پزشکی اراک که تابحال همکاریهای بسیاری با مرکز داشته است، مجوز راه اندازی داروخانه را به این مرکز اعطا کند تا بتوانیم داروهای تخصصی مورد نیاز بیماران را در اختیار آنها قرار داده و از بار درمان که بخصوص در شرایط موجود اقتصادی، بر دوش آنها سنگینی می کند، بکاهیم.
طالبی با تکیه بر این که در حوزه دارو، مشکل تنها به هزینه محدود نمی گردد، بلکه دسترسی به آن هم مشکل دیگری است که باید مورد توجه قرار بگیرد، اظهار نمود: اگر این مرکز به یک داروخانه تخصصی مجهز باشد می تواند فرآیند خدمت رسانی را به میزان بیشتری تسهیل کند.
رئیس مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی استان مرکزی بیان نمود: بعنوان مثال این مرکز یک سوزن پانکچر را به قیمت ۱۸۰ هزار تومان در اختیار بیمار قرار می دهد، در حالیکه همین سوزن در داروخانه های سطح شهر به قیمت ۴۰۰ هزار تومان عرضه می شود. این مرکز به سبب پیشگیری از تحمیل چنین زیان مالی به بیماران، خود مبادرت به تهیه این سوزن ها کرده و آن را با قیمتی بسیار پایین در اختیار بیماران قرار می دهد. مسلما اگر داروخانه در این مجموعه فعال شود این روند کاهش قیمت را میتوان به تمامی داروهای درمان ناباروری تسری داد.
طالبی با تکیه بر این که مرکز در مبحث راه اندازی داروخانه به هیچ عنوان به دنبال انتفاع مالی نیست، اظهار داشت: یکی از مهم ترین علل این کار، کمک به بیماران بخصوص به بیمارانی است که از دیگر شهرستان ها به این مرکز رجوع می کنند و اراک را به خوبی نمی شناسند و برای تهیه یک قلم دارو باید تمام شهر را زیرپا بگذارند تا بتوانند داروی مورد نظر را، آنهم با هزینه های بسیار زیاد پیدا کنند.
وی بیان نمود: یکی از مهم ترین مسائل مبتلابه مرکز این است که اقلام اساسی، محیط های کشت، محلول ها و… را با تعرفه و قیمت بخش خصوصی خریداری می کند، اما خدمات را بر مبنای تعرفه عمومی عرضه می دهد، این مدل خدمات دهی در واقع از نظر اقتصادی توجیهی ندارد، اما برای کمک به بیماران اجرایی شده است.
طالبی ضمن اشاره به چند برابر شدن هزینه های مواد اولیه آزمایشگاهی درمان ناباروری این مرکز اضافه کرد: برای تهیه محلول های آزمایشگاه جنین شناسی که قبلا با صرف هزینه سه میلیون تومانی تأمین می شد، امروز باید ۱۲ میلیون تومان بپردازیم، اما تعرفه ها به هیچ عنوان تغییری نکرده و باوجود این که با همه این تفاسیر تلاش می نماییم خدمات را برپایه تعرفه عمومی غیردولتی پرداخت نماییم، اما هیچ حمایت مالی از این مرکز صورت نمی گیرد.
رییس مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی استان مرکزی ضمن اشاره به برخی حمایت های مصوب شده در سطح کلان کشوری در جهت کمک به متقاضیان درمان ناباروری اظهار داشت: اگر حمایت ها متمرکز شوند، بیمار راحتتر می تواند امر درمان را پیگیری کند. برای مثال برخی مصوبات مجلس حاکی از آن بود که ۸۵ درصد هزینه های درمان ناباروری درحال تأمین است، ولی بعد از پیگیری های انجام شده اعلام گردید که این مصوبه محدود به پرداخت تعرفه های دولتی است و دریافت چنین پاسخی نشان داده است که متاسفانه مصوبات در مرحله اجرا تفسیر به رای می شوند و در نهایت این مصوبه ۸۵ درصدی هم به مرحله اجرایی شدن نمی رسد.
وی افزود: به تازگی اعلام گردید که بنیاد ۱۵ خرداد، ۱۰ میلیون تومان وام قرض الحسنه و یک میلیون تومان تسهیلات بلاعوض برای درمان ناباروری اعطا می کند، بیماران بسیاری با شنیدن این خبر جهت استفاده از این فرصت رجوع کردند، اما بعد از پیگیری متوجه شدیم که این بنیاد در استان نمایندگی ندارد و عملا این مورد هم هیچ نفعی برای بیماران استان ندارد، بر این اساس لازم است که پیش از اعلام عمومی چنین حمایت هایی، حداقل زیرساخت های لازم برای عرضه آنها در استان ها ایجاد شود، اما متاسفانه فرایندها گرفتار مشکل و گرفتار شتاب زدگی است و همین مساله سبب می شود که هم مرکز و هم بیمار مستاصل شوند.
طالبی ضمن اشاره به استفاده مراکز درمانی خصوصی از کمک های دولتی، اظهار داشت: کمک های دولتی در امر توزیع بسیار مشکل دارند و گاهی برخی مراکز خصوصی شاید ۱۰ برابر بیشتر از مراکز درمانی چون مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی کمک دولتی دریافت می کنند که این امر نشانگر نبود سازوکار درست توزیع منابع مالی است و اگر این روند ادامه یابد، در عرصه کمک به درمان ناباروری هیچ رشدی مشاهده نخواهد شد و فقط شعار خواهیم شنید که با شعار هم کاری از پیش نمی رود.

منبع: