ربات کشاورز: موفقیت های مرحوم کاظمی آشتیانی در عرصه فناوری سلول های بنیادی و درمان ناباروری، محصول دانش، کار شبانه روزی، ایمان و باور به توانستن و روحیه جهادی است. اصالت، ریشه دار بودن و باور عمیق به توانایی های داخلی در آثار برجای مانده از کاظمی آشتیانی موج می زند و همین خاصیت کار او را به جایی رساند که «دیرباورها هم باور کردند» ایران در راه رشد علمی قرار گرفته است.
به گزارش ربات کشاورز به نقل از ایسنا، مرحوم دکتر سعید کاظمی آشتیانی، بنیان گذار مؤسسه رویان از آن دست افرادی است که زندگی اش می تواند برای همه خصوصاً جوانان الگو باشد. عمر کوتاه اما پرثمر این دانشمند انقلابی سرشار از اشارات امیدبخش و حکایات دل نشین از یک زیست مؤمنانه و عالمانه است.
او برای اینکه در کاری به نتیجه برسد، به قول خودش اگر از در بیرونش می کردند، از پنجره وارد می شد. اگر از یک مسیر به جایی نمی رسید، ناامید نمی شد و راه دیگری را امتحان می کرد. به کارش ایمان و اعتقاد کامل داشت. احساس می کرد مأموریتی دارد و کاری بر عهده اش گذاشته شده که باید آنرا به سرانجام برساند.
در آستانه چهل و دومین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی و همین طور ۲۵ تیرماه، سالروز بازدید تاریخی رهبر انقلاب از پژوهشگاه رویان نگاهی داریم به زندگی این فرزند راستین ایران که آرزو داشت روزی بجای نفت، دانش بفروشیم.
تولد نهادی که نقش کلیدی در پیشرفت علمی و فرهنگی ایران بعد از انقلاب داشت
ثبت تاریخ پیشرفت و رشد علمی و فرهنگی این مرز و بوم مسئولیتی خطیر و امری لازم است که خوشبختانه در سالهای اخیر مورد توجه علاقه مندان به کشور قرار گرفته است. در چهار دهه سپری شده از انقلاب اسلامی و حیات جمهوری اسلامی ایران پیشرفت های چشم گیر و ارزشمندی در حوزه علم و فناوری اتفاق افتاده است که ثبت آن اهمیت دو چندانی دارد. انقلاب اسلامی ایران در این عمر کوتاه اما پر برکت، دشمنی ها، خیانت ها، سستی ها و غفلت های زیادی را تجربه کرده اما از حرکت و پیشرفت باز نایستاده و موانع سخت پیش رو را کنار زده است.
۱۶ مرداد هر سال، سالروز تولد یک نهاد انقلابی است؛ یکی از مجموعه هایی که نقش کلیدی، مهم و اساسی در پیشرفت علمی و فرهنگی ایران بعد از انقلاب اسلامی داشته است؛ نهادی که در طول بیش از چهار دهه از فعالیتش حالا درختی تنومند و خانه ای برای رویش علم و امید، با تاکید بر داشته های خود است؛ سخن از «جهاددانشگاهی» است؛ نهالی که در ۱۶ مرداد سال ۱۳۵۹ کاشته شد و در تمام سالهای پر فراز و نشیب پیش رو با تاکید بر نیروی لایزال جوانان، خودباوری را در حوزه ها و عرصه های مختلف خصوصاً در دانشگاه ها، احیا و ترویج کرد؛ میوه و حاصل این خودباوری هم پیشرفت های شگرفی است که جوانان پرورش یافته در این نهاد رقم زده اند.
یکی از شاخه های این درخت تناور که از دستاوردهای بزرگ این نهاد، کشور و حتی در مقیاسی جهانی، ذخیره ای برای علم بشری شمرده می شود، «پژوهشگاه رویان» است که به مفهوم دقیق کلمه با جهاد فرزندانی بلندهمت از بهترین های این سرزمین، آوازه اش مرزهای جغرافیای کشور را درنوردیده است.
کاظمی همیشه به دوردست ها می نگریست
سعید کاظمی آشتیانی در اولین روز از فروردین ماه ۱۳۴۰ در تهران به دنیا آمد. دوران جوانی و شکل گیری شخصیت او با مبارزات انقلاب اسلامی مصادف شد. حدودا در بدو ورودش به دانشگاه به خاطر انقلاب فرهنگی، دانشگاه ها تعطیل شدند، اما او هیچ فرصتی را برای یادگیری و یاددهی از دست نداد به همین خاطر در آموزش وپرورش، ادبیات، الهیات و معارف اسلامی درس می داد. برادر و بیشتر دوستانش هم در آموزش وپرورش خدمت می کردند. این فعالیت ها تعلق خاطرش را به اسلام و انقلاب شکل داد. در همه بحث ها، با توان تاثیرگذاری زیاد حضور داشت. پس از اینکه به جهاددانشگاهی وارد شد، اهتمام کرد سرزندگی خودرا حفظ کند و آنرا در راه خدمت به مردم به کار بگیرد. مرحوم کاظمی همیشه به دوردست ها می نگریست و این نگرش در وجود همکارانش هم نهادینه شده بود.
نحوه شکل گیری رویان
در سال ۱۳۶۱ با همکاری دو تن از همکارانش، گروه پزشکی جهاددانشگاهی را در دانشگاه علوم پزشکی ایران تاسیس کرد. این گروه هسته اولیه جهاددانشگاهی واحد علوم پزشکی ایران بود که در سال ۱۳۶۵ شکل گرفت و دکتر کاظمی تا سال ۱۳۷۰ عهده دار مسئولیت بخش طرح ها و تحقیقات آن بود.
از سال ۱۳۷۱ با تغییرات ساختار مدیریتی جهاددانشگاهی به سمت ریاست جهاددانشگاهی واحد علوم پزشکی ایران منصوب گردید که این مسئولیت تا آخر دوره حیات بر عهده وی بود. طی آن سال ها مراکز درمانی مختلفی تاسیس و گروههای مختلف پژوهشی را راه اندازی نمود که پژوهشکده رویان جهاددانشگاهی یکی از مهم ترین این مراکز بشمار می رود.
سعید کاظمی آشتیانی مؤسسه «رویان» را که یک مرکز «جراحی محدود» با هدف ارائه خدمات درمانی به زوج های نابارور و پژوهش و آموزش در حوزه علوم باروری و ناباروری بود را به همراه گروهی از پژوهشگران و همکارانش در جهاددانشگاهی واحد «علوم پزشکی ایران» در ۸ خرداد ۱۳۷۰ خورشیدی تاسیس کرد. این مؤسسه در سالهای ۱۳۷۷ و ۱۳۸۷ به ترتیب مجوز مراکز تحقیقات «علوم سلولی» و «مرکز تحقیقات پزشکی تولید مثل» را از «شورای گسترش دانشگاه های علوم پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» دریافت و در آبان ماه ۱۳۸۸ «شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری» با ارتقای آن از پژوهشکده به پژوهشگاه رویان موافقت نمود.
تا کنون هزاران زوج نابارور با بهره مندی از خدمات این مرکز پیشرفته درمان ناباروری صاحب فرزند شده اند. دکتر کاظمی در دهه ۷۰ و هم زمان با مدیریت جهاددانشگاهی واحد علوم پزشکی ایران و پژوهشکده رویان، در دانشگاه تربیت مدرس به ادامه تحصیل در رشته «علوم تشریح» با گرایش «جنین شناسی» پرداخت و در سال ۱۳۷۶ با رتبه ممتاز موفق به گرفتن درجه دکتری شد.
نقش راهبردی کاظمی آشتیانی در هدایت تحت تولید سلول های بنیادی، شبیه سازی و درمان ناباروری
هوش سرشار و توان مدیریتی بالا سبب شد تا در دوران کوتاه زندگی خود در دو حوزه مدیریت و علم، موفقیت های شایان توجهی همچون گسترش روش های پیشرفته درمان ناباروری، تولید و تکثیر و انجماد سلول های بنیادی جنینی و همانندسازی (کلونینگ) حیوانات را رقم بزند.
او در اهتزاز پرچم کشورمان در عرصه های علمی بین المللی با ثبت این پیشرفت ها، حضور در کنگره های گوناگون بین المللی و ابتکار برگزاری «جشنواره بین المللی رویان» سهمی از یاد نرفتنی دارد.
کاظمی آشتیانی در طول حیات خود، علاوه بر خدمات ماندگاری که در جهاددانشگاهی داشت، نقشی راهبردی و منحصربه فرد در هدایت تحت تولید سلول های بنیادی، شبیه سازی و درمان ناباروری در سطح کشور ایفا کرد.
یکی از خاصیت های بارز کاظمی آشتیانی، توجه وی به کاربردی کردن دانش و فناوری در زمینه بهداشت و درمان بود. کاظمی آشتیانی وقت گرانقیمت خودرا محدود به مقاله نویسی و شرکت در همایش ها و کنگره ها نکرد؛ گرچه این ها نیز قسمتی از صدها فعالیت او بود، اما بیشتر تلاشش را صرف عملی کردن علم خود کرد.
این «چهره ماندگار» با ورود به موضوع سلول های بنیادی که بحث بسیار مهمی بود، تصمیم درستی گرفت. این کار در زمانی در رویان آغاز شد که در دنیا هم شروع شده بود و امروزه ایران در بین چند کشور مطرح دنیا در حوزه علم سلول های بنیادی قرار دارد.
برای پیشبرد مجموعه تحت مدیریتش از همه فرصت های سالم و پژوهشگران علاقمند استفاده می کرد. انجام چندین طرح پژوهشی ملی، تدریس در دانشگاه ها، برگزاری چند دوره جشنواره بین المللی رویان، نگارش کتاب، راه اندازی گروههای پژوهشی در شاخه های مختلف علوم پزشکی، داوری جشنواره های علمی، سردبیری مجله علمی پژوهشی یاخته و چاپ مقالات گوناگون در مجلات علمی داخلی و خارجی و راه اندازی گروههای پژوهشی در شاخه های مختلف علوم پزشکی، از دیگر اقدامات برجسته کاظمی آشتیانی است.
باروری آزمایشگاهی در انسان، شبیه سازی تولیدمثلی در حیوانات اهلی، انجماد سلول جنسی و جنین انسان، تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی، مهندسی بافت، تولید پروتئین های نوترکیب، تولید و جداسازی انواع سلول های بنیادی جنینی بزرگسالان و بند ناف، تولید جنین های دامی تولید بزهای تراریخت، طب پیوند با بهره گیری از سلول درمانی، تاسیس بانکهای خصوصی و عمومی سلول های بنیادی بند ناف و بانک سلول های بنیادی جنینی و پرتوان القایی همچون کارهایی است که به همت پژوهشگران رویان و هموارکننده اصلی این مسیر دکتر کاظمی آشتیانی عملیاتی شده است.
دکتر سعید کاظمی آشتیانی ۱۴ دی سال ۱۳۸۴ به سبب عارضه قلبی در بیمارستان بقیهالله الاعظم (عج) تهران دعوت حق را لبیک گفت.
وقتی که دیرباورها هم باور کردند
موفقیت های مرحوم کاظمی آشتیانی در عرصه فناوری سلول های بنیادی و درمان ناباروری، محصول دانش، کار شبانه روزی، ایمان و باور به توانستن و روحیه جهادی است. اصالت، ریشه دار بودن و باور عمیق به توانایی های داخلی در آثار برجای مانده از کاظمی آشتیانی موج می زند و همین خاصیت کار او را به جایی رساند که «دیرباورها هم باور کردند» ایران در راه رشد علمی قرار گرفته است.
پژوهشگاه رویان اکنون کارهای پژوهشی خودرا در قالب سه پژوهشکده «علوم تولید مثل»، «زیست شناسی و فناوری سلول های بنیادی» و «زیست فناوری» دنبال کرده، همین طور بوسیله سه مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری، سلول درمانی و دیابت، خدمات خودرا به بیماران ارائه می کند. ناگفته پیداست با توجه به این که یکی از مهم ترین و حیاتی ترین مسائل مهم کشور باتوجه به ترکیب جمعیت، فرزندآوری است، جهاددانشگاهی و مؤسسه زیرمجموعه آن در کمک به حل این مساله مهم هم نقش اساسی دارد.
به نقل از روابط عمومی جهاددانشگاهی، مرحوم کاظمی آشتیانی همین طور یک عضو وفادار بود و عقاید خاص خودرا درباره تمرکز بر کار و هدفش داشت که شخصیت او را خصوصاً در مسئولیت پذیری در مقایسه با خیلی از مدیران هم ترازش، بسیار متفاوت می کرد. وی در تمام دوران فعالیتش، در جهاددانشگاهی خدمت کرد؛ چون اعتقاد داشت هر کسی که می خواهد در این نهاد انقلابی کار کند، باید تکلیف خودش را با خودش روشن کند که در «اینجا» ماندنی است؛ برای اینکه معتقد بود فعالیت در مراکز مختلف، تمرکز لازم برای اثرگذاری را از او می گیرد؛ به همین خاطر همه پیشنهادهای کاری بخش خصوصی را رد کرد و خودش را وقف کار در نهادی عمومی کرد.
در وصف این «رویش انقلاب»، تعبیری که رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) برای او به کار بردند، بسیار می توان گفت و نوشت؛ در همین زمینه کتاب «روایت یک رویش» نیز توسط سازمان انتشارات جهاددانشگاهی و با قلم ناصر ملائی انتشار یافته که به زوایایی از این حیات شورانگیز پرداخته شده است.
منبع: ربات کشاورز